Hoorcollege 11 Klinische Neuropsychologie 2023 Universiteit Utrecht

Hoorcollege 11: ziektebeelden- vasculaire aandoeningen

• Leeftijd >75 jaar versus 55-64 jaar:  5
• Bloeddruk >160/95 versus <120/80 mmHg:  4 – 6
• Atrium fibrilleren:  4
• Diabetes mellitus:  2 – 6
• Fysieke inactiviteit: 3
• Roken:  2
• Overgewicht:  2
• Ischemische hartziekten:  2

• Atherosclerose (Dichtslibbing): kan komen door hypertensie, roken, diabetes, overgewicht, gestoorde vetwisseling
• Embolie: afsluiting door een prop, bvb een bloedprop, vetprop etc

• Herstel binnen 24 uur
• 30% van de patiënten met een TIA hebben een infarct in 5 jaar
• Er zijn geen afwijkingen te zien op CT, maar bij ⅓ van de patiënten wel diffusie gewogen op MRI
• Veel patiënten hebben wel (lichte) cognitieve stoornissen

• Omvat ongeveer 25% van alle CVA’s
• Gaat vaak onopgemerkt, maar in specifieke gebieden (onder andere de thalamus en pons) zijn er wel acute verschijnselen en blijvende cognitieve klachten

• Intracerebrale bloeding: bloeding in de hersenen
• Epiduraal hematoom: ruptuur arterie(scheur in bloedvat) tussen de schedel en dura. Leidt tot vaak enorm verhoogde intracraniale druk en bewustzijnsverlies
• Subduraal hematoom: Bloed tussen de dura en arachnoid. Dit verloopt trager
• Subarachnoïdale bloeding: Aneurysma (meestal) tussen de hersenvliezen, ofwel subarachnoïdale ruimte). Veroorzaakt acute hoofd-en nekpijn, misselijkheid en soms bewusteloosheid. Behandeling kan door clippen (clip wordt geplaatst op; de hals van het aneurysma om deze af te sluiten) of coilen (het aneurysma wordt opgevuld met coils via een geleidekatheter die wordt geinseert in de lies) 

• Neurologische uitvalsverschijnselen: motorisch (halfzijdige paralyse, parese) sensorisch (verminderd gevoel gezicht/arm/been) hemianopsie, slikstoornissen, incontinentie, etc.
• Cognitief: allerhande cognitieve stoornissen van mild tot vasculaire dementie
• Emotioneel: 

• Biologisch model (Robinson et al): depressie afhankelijk van lesielocatie en 
• veroorzaakt door deactivatie van frontosubcorticale circuits en/ of serotonine hyporegulatie
• Psychologische theorie: reactieve manifestatie nav. acute stressor vb. plotse en ernstige lichamelijke of cognitieve stoornis

• Gedrag

• Vermoeidheid 74-83%
• Lichamelijke beperkingen 72-73%
• Snelheid van informatieverwerking 56-64%
• Geheugen 59-60%
• Prikkelbaarheid 50-57%
• Concentratie 54-55%
• Depressie 44-52%
• Taal 32-40%

• Directe gevolgen van de beroerte: ernst en grootte van de bloeding, locatie van de bloeding zijn van belang
• Indirecte gevolgen: Diaschisis: functionele deactivatie door onderbreken netwerkenHypoperfusie: tekort perfusie in verderaf gelegen gebiedenMetabolische afwijkingen in het gehele brein
• Aspecifieke factoren: vermoeidheid, pijn etc

• Linkerhemisfeer: grotere kans op uitval bij redeneren, verbaal geheugen, executief functioneren en taal.
• Rechterhemisfeer: grotere kans op neglect.

• Arteria Cerebri Anterior (ACA): Deel frontaalkwab, Subcorticale frontobasale structuren, Klein deel pariëtaalkwab. omvat 5% vd patiënten. In de linkerhemisfeer afasie, executief functioneren, sociale cognitie. In de rechterhemisfeer executief functioneren, sociale cognitie, neglect
• Arteria Cerebri Media (ACM): Grootste deel van de hersenen, Temporaalkwab, Grootste deel pariëtaalkwab, Thalamus, Deel frontaalkwab. Omvat 80% vd patiënten. In de linkerhemisfeer afasie, agrafie, alexei, apraxie, geheugen (anterograde amnesie). In de rechterhemisfeer neglect, link-rechtsorientatie, mentale representatie van eigen lichaam
• Arteria Cerebri Posterior (ACP): Occipitaalkwab, achterste deel temporaalkwab omvat 15% vd patiënten. Leidt tot hemianopsie (hallucinaties), Visuele agnosie, Prosopagnosie, Anton's syndroom (corticaal blind), Agrafie & alexie. Ook de thalamus valt hieronder die de belangrijkste schakel kern is voor arousal, aandacht, initiatief, executief functioneren, geheugen, abulie, confabulaties
• Arteria Basilaris en vertebralis: Cerebellum is belangrijk voor motoriek, executief, gedrag en zorgt voor cerebellaire cognitieve affectieve syndroom. Hersenstam is belangrijk voor visuele perceptie en aandacht en leidt tot locked in syndroom waarbij de patiënt enkel ogen op en neer kan bewegen met intact bewustzijn