Wetenschappers zijn er inmiddels over uit dat perceptie niet langer een passief instrument is, maar dat de processen van perceptie beïnvloed worden door andere mentale functies die vervolgens weer invloed hebben op de processen van perceptie. Perceptuele fenomenen en hun variaties kunnen wetenschappelijk worden gemeten. Maar eerst moet onderscheid worden gemaakt tussen twee typen perceptuele determinanten, namelijk autonome determinanten en gedragsdeterminanten.

Perceptuele determinanten

• Autonome determinanten zijn zeer voorspelbaar. Een gemiddeld persoon reageert op fysieke stimuli op min of meer vastgestelde manieren. Deze vastgestelde

Mensen waarderen objecten meer als zij weten dat de maker er veel in heeft geïnvesteerd. Mensen gaan er van uit dat goed werk tijd en inzet nodig heeft, en dus gaan zij er van uit dat als iemand veel heeft geïnvesteerd, het uiteindelijk werk wel goed zal moeten zijn. Echter, we kunnen niet voorspellen wat mensen daadwerkelijk afleiden, alleen door te weten op welke informatie zij hun afleiding baseren. Om op basis van die informatie een kwaliteitsbeoordeling te maken, moeten zij achtergrondkennis hebben die de input verbind aan de beoordeling.

Naïeve theorie

Hier ontstaat de term naïeve theorieën. Een eerste naïeve theorie stelt dat producten met een hoge kwaliteit goed werk vereisen, wat veel inzet vereist. Dit wordt ook wel de effort-heuristiek genoemd. Een andere mogelijke naïeve theorie stelt dat getalenteerde makers juist minder inzet hoeven

Nemen mensen de externe omgeving waar zoals die werkelijk is, of nemen zij die waar zoals zij graag willen dat die er uit ziet? Wetenschappers na de Tweede Wereldoorlog stelden dat de interne staten van mensen vormgaven aan percepties en ervaringen van ‘wishful seeing’ creëerden. Er bestonden echter grote methodologische problemen met deze theorie en er werd geen aandacht meer aan besteed. Tegenwoordig hebben de wetenschappers betere methodologische gereedschappen en theorieën en zijn zij opnieuw onderzoek gaan doen naar dit fenomeen. De literatuur suggereert dat inderdaad de voorkeuren van mensen vormgeven aan perceptuele ervaringen. Er bestaan twee typen. De eerste vindt plaats tijdens de categorisering van objecten en de tweede tijdens representaties van de omgeving.

Wetenschappelijk onderzoek heeft aangetoond dat knikken met het hoofd leidt tot een toegenomen voorkeur voor een neutraal object, terwijl schudden met het hoofd leidt tot een verminderde voorkeur voor het neutrale object. Knikken is geassocieerd met goedkeuring en gunstig denken, terwijl schudden geassocieerd is met afkeuring en ongunstig denken. Tijdens het knikken zouden gunstige gedachtes worden gefaciliteerd terwijl tijdens schudden ongunstige gedachtes worden gefaciliteerd en gunstige gedachtes worden beperkt.

Het huidige onderzoek

In het huidige onderzoek wordt gekeken naar een nieuw mechanisme over de impact van hoofdbewegingen op overtuiging (persuasion). De zelfvalidatie hypothese stelt dat knikken en schudden algemene goedkeuring of afkeuring over de eigen gedachtes signaleren. Verticale bewegingen kunnen overtuigingen versterken of verminderen afhankelijk van de valentie van gedachtes die gegenereerd wordt tijdens de berichtpresentatie.