Onderneming en recht - hoorcollege 2 - Ondernemingsvormen, rechtsvormen, wijzen van ontstaan resp. oprichting (vervolg)

1. Welke onderwerpen worden behandeld in het hoorcollege?

• Personenvennootschappen (definitie en varianten: Maatschap, vof, cv).
• Aansprakelijkheid bij personenvennootschappen.
• Het vermogen van de vennootschap.

2. Welke onderwerpen worden besproken die niet worden behandeld in de literatuur?

Er worden geen onderwerpen besproken die niet worden behandeld in de literatuur.

3. Welke recente ontwikkelingen in het vakgebied worden besproken?

Er worden geen recente ontwikkelingen besproken. Het gaat om de basisbegrippen van het ondernemingsrecht.

4. Welke opmerkingen worden er tijdens het college gedaan door de docent met betrekking tot het tentamen?

Er worden geen opmerkingen m.b.t. het tentamen gedaan.

5. Welke vragen worden behandeld die gesteld kunnen worden op het tentamen?

Er worden geen tentamenvragen behandeld. Een mogelijke vraag zou echter kunnen zijn: Wat bepaalde de Hoge Raad in de casus Astense Dierenartspraktijk? Het antwoord zou dan zijn: Om te bepalen of er sprake is van een maatschap, zijn de volgende elementen van belang:

• Er moet sprake zijn van: een overeenkomst,
• Samenwerking op voet van gelijkheid/gelijkwaardigheid,
• Verdeling van voordeel,
• Inbreng van de maten,
• Gerichtheid op voordeel voor alle deelnemers.

Personenvennootschappen (definitie en varianten)

De basisvorm personenvennootschap is de maatschap. In een verder uitgewerkte vorm kan er sprake zijn van een vof (vennootschap onder firma) of een cv (commanditaire vennootschap). Een maatschap wordt 'aangegaan'. Dit betekent dat er sprake is van een overeenkomst, en dat er dus in beginsel geen vormvereisten zijn. Bij een vof is er wel het schriftelijkheidsvereiste voor de afspraken tussen de vennoten onderling. De naam die de betrokkenen aan hun verhouding geven, is niet altijd de rechtens juiste naam. De rechter kijkt naar de omstandigheden, dat wat de betrokkenen feitelijk hebben gedaan, in plaats van dat wat ze dachten dat ze aan het doen waren.

Aansprakelijkheid bij personenvennootschappen

Volgens art. 7A:1679 zijn de maten proportioneel (voor het deel van hun inbreng) aansprakelijk voor de verbintenissen van de maatschap. In de artikelen 7A:1680 en 1681 wordt dit verder uitgewerkt. Wanneer er dus vijf maten zijn, zijn zij alle vijf voor 1/5 van de schuld aansprakelijk. Soms is er wel hoofdelijke aansprakelijkheid buiten het maatschapsrecht om mogelijk (7:407 lid 2). Dit is het geval wanneer men op persoonlijke titel een verbintenis aangegaan is. In de regel is een volmacht van de andere maten nodig om hen hoofdelijk te kunnen verbinden.

De vof is een maatschap, 'tot de uitoefening van een bedrijf onder eenen gemeenschappelijken naam aangegaan'. Hier geldt een strenger aansprakelijkheidsregime. Volgens art. 18 WvK zijn de vennoten hoofdelijk verbonden voor verbintenissen van de vennootschap. Dit is de hoofdregel. Hier kunnen uitzonderingen op gemaakt worden wanneer een vennoot door de andere vennoten uitgesloten is van of beperkt is in de vertegenwoordigingsbevoegdheid.

De cv is een 'vennootschap bij wijze van geldschieting'. De commanditaire vennoot is niet hoofdelijk aansprakelijk, de overige vennoten wel. De inbreng van de commanditaire vennoot gaat niet verder dan zijn financiële inbreng. De commanditaire vennoot mag geen beheerwerkzaamheden voor de vennootschap verrichten. Ook mag zijn naam niet gevoerd worden in de bedrijfsnaam, behalve als hij eerst een 'gewone' vennoot was en ervoor kiest om verder te gaan als commanditaire vennoot. In zo'n geval hoeft de bedrijfsnaam niet gewijzigd te worden.

Het verschil tussen de maatschap en de vof/cv zit erin dat er bij de maatschap geen gemeenschappelijke naam aangenomen wordt. Bij de vof/cv is dit wel het geval. Omdat de vof en de cv bijzondere maatschappen zijn, zijn de maatschapsbepalingen, tenzij anders aangegeven, ook op hen van toepassing.

Het vermogen van de vennootschap

De vermogensbestanddelen die zich in de vennootschap bevinden behoren toe aan de vennoten. Er is sprake van een gemeenschap (art 3:166 lid 1 BW). Deze vennootschappelijke gemeenschap is en exclusief verhaalsobject voor schuldeisers van de vennootschap. Privé-schuldeisers van de vennoten kunnen er in principe niet bij komen. Schuldeisers van de vennootschap kunnen hun vordering echter zowel voldoen uit het vennootschappelijke vermogen als uit het privé-vermogen van de vennoten (omdat zij hoofdelijk aansprakelijk zijn). Omdat de inbreng van de vennoten onderdeel is van de gebonden gemeenschap, kunnen zij hun 'aandeel' niet overdragen aan derden. De personenvennootschap is immers een persoonlijke overeenkomst.