College 1

Het cognitieve model

Cognitie omvat de mentale processen die optreden wanneer mensen denken, bijvoorbeeld bij waarneming, informatieverwerking, leren en probleemoplossing. Het onderwijs is van groot belang voor de cognitieve ontwikkeling. Onderwijs verandert door de jaren heen. Zo waren er in de jaren ’80 LOM-scholen voor kinderen met leer- en opvoedingsmoeilijkheden. Tegenwoordig zijn er geen LOM-scholen meer. Wat opvalt aan klassenfoto’s uit 1915, is dat jongens en meisjes apart les kregen. Ook droegen de leerlingen uniformen en kregen ze les in grote klassen. De klaslokalen hadden ramen die zo hoog zaten dat kinderen er niet doorheen konden kijken. Tegenwoordig is dit heel anders. De klassen en het onderwijs worden dus zo ingericht dat ze passen bij de heersende theorie over wat de beste leeromgeving is voor kinderen.

Het cognitieve model van ontwikkeling ontstond na het behaviorisme (na de jaren ’60). Dit model gaat uit van de volgende principes:

• Cognitie is het verkrijgen en het verwerken van kennis.

• Mensen vervullen zelf een actieve rol bij het ontvangen en verwerken van informatie.

• Leren kan leiden tot gedragsverandering, maar deze verandering is afhankelijk van hoe iemand leert. Elk persoon onthoudt en begrijpt weer andere dingen.

• Het proces van leren is het meest belangrijk, niet alleen het eindproduct.

Er kan onderscheid worden gemaakt tussen procedurele en conceptuele kennis. Procedurele kennis is de kennis van doelgerichte acties of vaardigheden. Vaardigheden kunnen geautomatiseerd worden. Denk hierbij bijvoorbeeld aan autorijden. Conceptuele kennis is de kennis zoals die uit boeken wordt gehaald. Deze kennis wordt opgeslagen in het semantisch geheugen.

Het behaviorisme

Het behaviorisme was een belangrijke stroming in de jaren ’60. Bij het behaviorisme horen de volgende kenmerken:

• Het gaat om waarneembaar gedrag. Informatie die een kind krijgt, kan leiden tot een gedragsverandering. Door de gedragsverandering wordt duidelijk dat het kind iets geleerd heeft.

• De hersenen worden voorgesteld als een ‘black box’.

• Objectivisme kan gezien worden als deel van het behaviorisme en houdt in dat kenmerken van een persoon niet belangrijk zijn bij leren. Het gaat om de kennis die wordt doorgegeven en die een kind opneemt.

Thorndike

De Amerikaanse psycholoog Edward Lee Thorndike (1874 – 1949) was een behaviorist. Hij is bekend geworden door zijn theorie over operant conditioneren. Bij operant conditioneren ontstaat er een combinatie tussen een bepaalde stimulus en respons door middel van een bekrachtiger. Deze bekrachtiger kan positief of negatief zijn. Een positieve bekrachtiger heeft tot gevolg dat gedrag vaker voorkomt. Een negatieve bekrachtiger heeft juist tot gevolg dat bepaald gedrag afneemt of vermeden wordt. Thorndike voerde vooral experimenten uit met katten, ratten of duiven. Hierbij.....read more