De effectiviteit van Halt - Ferwerda - Universiteit Utrecht

Ferwerda

De effectiviteit van Halt

Inleiding

Lik-op-stukaanpak: afdoening van Halt wordt zo snel mogelijk na het plegen van een strafbaar feit en doorverwijzing naar politie uitgevoerd door een Halt-bureau. Halt-afdoening: gesprekken, verrichten van werkzaamheden en/of uitvoeren van een opdracht, eventueel terugbetalen van schade. In dit artikel wordt effectiviteit van de stappen (5-8) van Halt onderzocht:

1. Aanhouding door politie en bureaubezoek;
2. Doorverwijzing naar Halt;
3. Uitgenodigd worden door Halt;
4. Samen met ouders naar Halt;
5. Een of meer gesprekken;
6. Werk- en/of leerelementen uitvoeren;
7. Excuus aanbieden bij slachtofferdelicten;
8. Schade betalen;

Probleemstelling en onderzoeksdesign

‘Wat is de effectiviteit van de Halt-afdoening en wat zijn werkzame en niet-werkzame bestanddelen van een effectieve afdoening?’ De probleemstelling valt uiteen in de volgende onderzoeksvragen:

• Wat zijn de effecten van de Halt-afdoening op recidive?
• Wat zijn de effecten van de Halt-afdoening op andere relevante kenmerken, zoals attitude en gedrag?
• Welke factoren zijn van invloed op het resultaat van de Halt-afdoening? Te denken valt aan de rol van de ouders en de politie, de wijze van afdoening, schoolfunctioneren, vriendengroep, riskante gewoonten of persoonlijkheidskenmerken van de jongere.
• Welke kenmerken van de Halt-afdoening zijn van invloed op de effectiviteit?

In het onderzoeken wordt gebruikt gemaakt van vragenlijsten. Voor Halt-medewerker: persoonlijke kenmerken en persoonsgegevens van jongere en (bij experimentele groep) informatie over Halt-afdoening. Voor ouders en jongeren bestaan vragen over risicofactoren, sociaal gedrag, strafbaar gedrag attitude + gestandaardiseerde vragenlijst (SDQ > vijf schalen met positieve en negatieve eigenschappen).

Zelfgerapporteerde criminaliteit

Recidive: het wederom plegen van strafbare feiten. Zicht hierop: strafbare feiten die jongeren in een half jaar nadat ze bij Halt zijn geweest zelf rapporteren tijdens de 1-meting. Anderzijds door politie geregistreerde criminaliteit over een periode van één jaar na 0-meting geanalyseerd. Zelfgerapporteerde criminaliteit is in controle- en experimentele groep even hoog (76,7%) > inzoomen op strafbaar gedrag: frequentie, aard, ernst en combinatie frequentie en ernst.

• Frequentie: geen significant tussen beide groepen als het gaat om aantal gepleegde strafbare feiten.
• Ontwikkeling criminaliteitspatroon: geen verschil tussen onderzoeksgroepen. Bij iedere groep ongeveer 50% een positieve ontwikkeling (minder strafbare feiten). 39,5% negatieve ontwikkeling, 11,1% geen sprake van verandering.
• Significant verschil op het punt van plegen van vernielingen: meer jongeren in de experimentele groep die vernielen.
• Op het niveau van delictscategorieën zijn geen significante verschillen tussen onderzoeksgroepen.
• Delictscore: ernst van een delict vermenigvuldigd met frequentie waarin delict is gepleegd. Uiteindelijke criminaliteitsscore is de som van alle delictscores. Criminaliteitsscores:
  
  • Controlegroep: 8
    
    • Van 8,1 in 0-meting, naar 8,0 in 1-meting. Sprake van een niet-significante verandering.
  • Experimentele groep: 9,2
    
    • Van 7,9 in 0-meting, naar 9,2 in 1-meting. Sprake van niet-significante toename.

Dus: interventie door Halt leidt niet tot afname van frequentie en ernst van gepleegde strafbare feiten. Het onthouden van een Halt-afdoening leidt ook niet tot een toename van frequentie en ernst van strafbare feiten.

Geregistreerde criminaliteit

Er is geen significant verschil tussen de twee groepen als het gaat om geregistreerde recidive in een periode van een jaar. Het gemiddelde aantal geregistreerde strafbare feiten van de totale groep jongeren is bijna een half (geen verschil tussen de groepen). Wanneer alleen gekeken wordt naar de groep recidivisten, blijkt dat deze jongeren gemiddeld 1,5 keer als verdachte voorkomen bij de politie (geen significant verschil tussen groepen).

Er is discrepantie tussen het plegen van strafbare feiten en het daadwerkelijk worden opgepakt voor gepleegde strafbare feiten.

Aard van gepleegde strafbare feiten: experimentele groep maakt zich significant vaker schuldig aan vernielingen. Verder blijkt (voor beide groepen) dat jongeren in de periode van een jaar vooral worden aangehouden voor winkeldiefstal, vandalisme, baldadigheid, fietsdiefstal, overlast.

Criminaliteitsscore als je kijkt naar frequentie en ernst: geen significant verschil tussen de groepen.

Effecten op gedrag

Is het gedrag of de jonger zelf of zijn ouders vinden dat het gedrag in de zes maanden na contact met Halt veranderd is?

• Meerderheid van ouders en jongeren geeft aan dat gedrag is verbeterd. Geen significant verschil tussen controlegroep en experimentele groep.

Neveneffecten van de Halt-afdoening als het gaat om gedrag en gedragsverandering:

• Jongeren die inzake een strafbaar feit met de politie in aanraking komen en doorverwezen worden naar Halt scoren op diverse gedragskenmerken SDQ als ‘normale jongeren.’
• In de 0-meting zijn er geen significante verschillen tussen de groepen op de scores voor ‘moeilijkheden en sociaal gedrag’. Bij beide groepen is er een significante positieve gedragsverbetering zichtbaar. Bij experimentele groep neemt sociaal gedrag iets af, bij controlegroep iets toe.
• Ouders: ouders waarderen hun kinderen als ‘normaal’ op zowel de moeilijkhedenscore als de score voor sociaal gedrag. In de 0-meting is er geen sprake van significante verschillen tussen ouders van beide groepen.
• Ouders blijken op dezelfde wijze (in dezelfde richting) te scoren als hun kinderen na de interventie. Bij beide groepen neemt moeilijkheidsscore af. Bij de score op de schaal ‘sociaal gedrag’ blijven significante verschillen tussen groepen uit.

Recidive

Kenmerken die van invloed zijn op recidive:

• Jongeren die eerder bij Halt of Stop zijn geweest, recidiveren vaker en hebben een hogere criminaliteitsscore dan jongeren die voor het eerst komen.
• Jongeren waarvan Halt-medewerkers een positieve indruk heeft als het gaat om gedrag, houding en presentatie, hebben uiteindelijk een lagere criminaliteitsscore.
• Halt-medewerkers kunnen de kans op recidive van de jongeren bij het eerste gesprek goed inschatten (dingen als: gedragsproblemen, omgang risicojongeren, gevoelig, riskante gewoonten etc.).
• Jongeren die hun excuses aanbieden aan benadeelde blijken minder te recidiveren en hebben een lagere criminaliteitsscore.
• Zowel de criminaliteitsscore als de recidive zijn lager wanneer de tijd tussen het verhoor op het politiebureau en het eerste gesprek met een Halt-medewerker toeneemt.

Elementen die niet van invloed lijken te zijn op recidive:

• Type afdoening dat jongere opgelegd krijgt.
• Aantal uren dat een jongere opgelegd krijgt.
• Het aantal uren leeropdracht.
• Het al dan niet uitvoeren van werkzaamheden bij/voor de benadeelde en/of op  de plaats van het strafbare feit.
• Relatie tussen strafbare feit en leer- of werkopdracht.
• Wijze van begeleiding (Halt-medewerker of een derde).
• Aantal uren dat jongere begeleid wordt.
• Al dan niet treffen van een schaderegeling (wanneer er sprake is van schade).
• Aantal gesprekken dat Halt met jongeren voert.

Gedrag

Elementen van de Halt-afdoening die verband houden met gedrag van jongeren uit experimentele groep:

• Jongeren waarvan Halt-medewerker in het eerste gesprek een positieve indruk heeft als het gaat om gedrag, houding en presentatie hebben een lagere gemiddelde score op de moeilijkhedenschaal dan jongeren die een neutrale of negatieve beoordeling krijgen.
• Samenhang tussen inschatting van het recidiverisico door de Halt-medewerker en moeilijkhedenscore van de jongere > hoge recidiverisico staat in verband met hogere score op moeilijkhedenschaal.

Conclusie

De uitkomsten van het onderzoek laten op hoofdlijnen zien dat jongeren die een Halt-afdoening hebben gehad na een jaar geen ander recidive-patroon hebben dan jongeren die zijn vrijgesteld van de Halt-afdoening; de ernst en frequentie van strafbare feiten die jongeren plegen, zijn gelijk in de twee onderzoeksgroepen. Er is één opmerkelijk en lastig te verklaren verschil en dat is dat de jongeren die een Halt-afdoening hebben gehad zich daarna vaker schuldig maken aan vernielingen. Ook blijkt dat de jongeren uit beide groepen na een halfjaar minder problemen hebben. Het gaat daarbij om moeilijkheden met betrekking tot emoties, gedrag, relaties en aandacht. Het doorlopen van een Halt-afdoening blijkt – gezien deze bevindingen - geen invloed te hebben op het terugdringen van criminaliteit en gedragsproblemen bij jongeren.

Gezien het feit dat er geen verschil is gevonden tussen beide groepen zou de reactie van de politie op het strafbare gedrag - het feit dat de jongere is opgepakt - en de daaropvolgende dreiging van een straf - doorverwijzing naar Halt - wel eens belangrijker kunnen zijn dan het daadwerkelijk krijgen van de straf. Jongeren geven overigens ook aan dat ze het opgepakt worden door de politie als het ergste hebben ervaren.