Environment, Routine, and Situation: Toward a Pattern Theory of Crime - Brantingham & Brangtinham

Het antwoord op de vraag hoe criminaliteit ontstaat en waarom mensen criminaliteit plegen moet gezocht worden in het begrijpen van de verschillende schema’s (patterns) waarin criminaliteit plaatsvind. Het zwakke punt van de meeste andere criminologische theorieën is dat zij misdaad (een breder fenomeen) vergelijken met criminaliteit. Hiermee samengaand is de opvatting van veel wetenschappers dat de verklaring van de oorzaak van criminaliteit binnen één wetenschappelijke discipline moet liggen.

Sinds de jaren 70 is er een nieuwe wetenschappelijke stroming ontstaan die veel aandacht besteed aan criminele gebeurtenissen. Het voorkomen van overtredingen wordt verklaard aan de hand van ecologische gedrag schema’s. Dit idee is opgepakt en in veel verschillende theorieën verwerkt, waaronder de lifestyletheorie en de routine activiteitentheorie. Deze theorieën hebben een aantal gemeenschappelijke kenmerken:

• Een criminele gebeurtenis kan het beste worden gezien als eindpunt van een beslissingsproces, of als eindpunt in een keten van verschillende, elkaar opvolgende keuzes. Dit beslissingsproces kan onbewust of bewust plaatsvinden. Vanuit dit oogpunt zijn beslissingen die de dader maakt nooit willekeurig of onvoorspelbaar, maar deze beslissingen kunnen altijd gereconstrueerd worden.

• Het beslissingsproces voorafgaand aan het plegen van een bepaald misdrijf begint bij iemand die gemotiveerd is om criminaliteit te plegen. Die iemand heeft voldoende kennis om zijn doel te bereiken en daarnaar te handelen, en voldoende criminele motivatie.

• Waarom een dader gemotiveerd is om een bepaald misdrijf te plegen, is vaak begrijpelijk. Iemand pleegt bijvoorbeeld een delict vanwege de kick die het geeft, of iemand steelt geld omdat hij of zij in geldnood zit.

• De general state of readiness (Of iemand ook echt een delict wil gaan plegen) van de dader wordt gedeeltelijk bepaald door de psychologische, sociale en culturele achtergrond van de dader. Ook speelt het economische klimaat en de eerdere activiteiten van de persoon mee. Het grootste deel wordt echter bepaald door de beschikbare kansen (opportunity’s).

• Het aantal beslissingen dat een dader maakt hangt af van het type en de moeilijkheid van een misdrijf. Bijvoorbeeld voor een ingewikkeld misdrijf zal een dader van tevoren meer beslissingen en keuzes maken dan voor een simpel misdrijf.

• Een persoon is niet constant even gemotiveerd en voorbereid om een misdrijf te plegen. Dit niveau van readiness varieert per tijd en plaats. Hoe iemand zich in het verleden heeft gedragen en hoe de situatie op een specifieke plaats is, beïnvloed het niveau sterk.

• Gemotiveerde daders en kansen om een misdrijf te plegen zijn niet gelijk verdeeld over tijd en plaats.

• De geschiktheid van een bepaald doelwit hangt af van de eigenschappen van dat doelwit en de omgeving waarin het doelwit zich bevind.

• De beslissing over wat een goed en geschikt doelwit is gebeurt in verschillende fasen.

• Personen, waaronder daders, hebben een bepaald beeld van hun omgeving.

• Het beeld dat personen van hun omgeving hebben wordt vaak een template genoemd. Met template wordt een globaal en allesomvattend beeld bedoelt. Er ligt dus minder focus op de details. Het template wordt gebruikt om in te schatten of er een goede kans is dat een delict succesvol gepleegd kan worden, of welke situatie nodig is om een delict succesvol te plegen.

• Deze templates verschillen per dader, per delict en per context van het delict.

Een pattern is een term die gebruikt wordt om de verbinding tussen bepaalde zaken aan te geven, bijvoorbeeld de verbinding tussen objecten, processen en ideeën.

De pattern theorie

De kern van de theorie is dat misdrijven niet willekeurig en niet altijd hetzelfde zijn. Achtergrondkenmerken variëren en zijn niet statisch. Criminaliteit is afhankelijk van een aantal variabelen en kan dus niet met een simpel model verklaart worden. De pattern theorie houdt rekening met deze veranderlijkheid. Om meer te begrijpen over crimineel gedrag en criminaliteit in het algemeen, is het belangrijk om over vier punten na te denken. Deze vier punten zijn: het daadwerkelijk uitvoeren van een delict, de algemene templates en activiteiten van daders op het moment dat ze een delict plegen, de bereidheid en paraatheid ( of je klaar bent om iets te doen) van de dader en de interactie tussen het proces, de template, de activiteit en de bereidheid en paraatheid van de dader in het licht van de achtergrondkenmerken.

Het proces voorafgaand aan het plegen van criminaliteit

Dit proces gaat als volgt. Een persoon neemt deel aan een bepaald soort gedrag. Dan vindt er een gebeurtenis plaats die de bereidheid en paraatheid van de dader prikkelt. De persoon kan een plaats en situatie zien waardoor hij of zij de mogelijkheid heeft om criminaliteit kan plegen, of hij kan op zoek gaan naar een plaats en situatie waardoor hij of zij de mogelijkheid krijgt om criminaliteit te plegen. het gevolg is dat er criminaliteit plaatsvindt.

Template/ achtergrondkenmerken

Het proces voorafgaand aan het plegen van criminaliteit is afhankelijk van de achtergrondkenmerken, die gevormd worden door routine activiteiten, en bepaalde templates. Iedereen ontwikkeld bepaalde routine activiteiten, ook daders. De routine activiteiten van de dader beïnvloeden de activiteiten waar hij of zij aan deelneemt. Bepaalde activiteiten kunnen ervoor zorgden dat de dader op een plaats komt waar hij of zij geprikkeld wordt om een bepaald delict te plegen. Routine activiteiten zorgen voor het ontstaan van een bepaalde gelegenheid (activity space). Daaropvolgend ontwikkelen daders bewustwording van de omgeving (awareness space). Daarbij gebruiken daders templates, waarmee ze de situatie of plaats inschatten en daarbij bepalen of een doelwit geschikt is.

Bereidheid/paraatheid

Dader plegen criminaliteit niet om één bepaald doel. Er zijn veel verschillende doelen die daders motiveren om criminaliteit te plegen. Cusson (1983) identificeerde een aantal algemene doelen: het zoeken naar actie, erkenning, uiten van agressie en dominantie. Het bepaalde doel dat een dader voor ogen heeft houdt verband met zijn of haar bereidheid of paraatheid om een delict te plegen. Psychologische en situationele achtergrondkenmerken beïnvloeden ook het doel van de dader. Hoe graag iemand bereid of paraat is om een delict te plegen hangt af van het soort delict. Op welke plek en in welke situatie een delict gepleegd kan worden heeft ook invloed op de bereidheid en paraatheid van de dader. Wanneer een dader slechte ervaringen heeft met een bepaalde plek of situatie, zal hij een volgende keer minder bereid zijn om het delict opnieuw te plegen.

Hoe bereid en hoe paraat je bent hangt ook af van je leeftijd. Daders met een leeftijd tussen de late tienerjaren en de adolescentie zijn het meest bereid om criminaliteit te plegen. Hoe ouder de dader wordt, hoe minder bereid hij is tot het plegen van een delict. Er zijn wel bepaalde uitzonderingen op deze regel. Denk maar aan bepaalde bendes waarbij ook oudere leden nog bereid en paraat zijn.

Ook persoonlijke en sociale omstandigheden hebben invloed op de bereidheid en paraatheid van de dader. Wanneer een dader bijvoorbeeld een inbraak gepleegd heeft, zal hij niet snel daarna weer inbreken, omdat het tekort aan geld weer is aangevuld. Wanneer het geld weer op is, of wanneer de dader verveeld raakt, zal hij weer beginnen met het inbreken.

De pattern theory kan in verschillende situaties worden toegepast.