Werkcollege week 4 Inleiding Recht

Opdrachten 

1. De essentie van het strafrecht is het opzettelijk leedtoevoeging om te zorgen voor vergelding (absolute strafrechtstheorie) en preventie (relatieve strafrechtstheorie) ten opzichte van de maatschappij. Dit voorkomt eigenrichting  

2. Iets is pas strafbaar als daar grond voor is in een wettelijke bepaling 
   Iets kan niet strafbaar zijn als daar nog geen wet voor is. Het heeft dus geen terugwerkende kracht 
   Strafvordering kan alleen berusten op formele wetgeving 

De gedraging mag alleen worden bestraft als deze vooraf bij wet strafbaar is gesteld. Hier gaat het om een vereiste in het materieel strafrecht. 

In principe is de bestraffing van gedraging opgedragen aan de formele wetgever. Echter, lagere wetgevers mogen ook gedragingen strafbaar stellen indien deze bevoegdheid door de formele wetgever is gedelegeerd. Het betreft dan altijd overtredingen, nooit misdrijven. 

Misdrijf: Geregeld in Boek 2 Sr. Deze gedragingen zou iedereen waarschijnlijk strafbaar stellen, het gaat om belangrijke normen die zijn geschonden. Normen zo belangrijk dat formele wetgever dit moet vaststellen (uniformiteit --> gek zou zijn als Limburg moord niet strafbaar zou zijn en Leiden twee jaar) 
Overtredingen: Geregeld in Boek 3 Sr. Deze gedragingen zijn uit nuttigheidsoogmerk strafbaar gesteld maximaal één jaar gevangenisstraf. 

Het materiële strafrecht wordt in principe geregeld door de formele wetgever, tenzij deze bevoegdheid is gedelegeerd (kan alleen betreft overtredingen). 
Het formele strafrecht wordt exclusief geregeld door de formele wetgever (regering + Staten-Generaal) 

Waarom legaliteitsbeginsel (art. 1 Sr)? 

• Willekeur, onvoorspelbaarheid en oncontroleerbaarheid worden voorkomen 

• Staat bezit het geweldsmonopolie en misbruik van dit monopolie zal haar gezagspositie aantasten 

3. Of de gedagvaarding geldig is (juiste naam dagvaarding, heeft de verdachte dagvaarding ontvangen, etc) --> ja 
   Of de rechtbank bevoegd is om kennis te nemen van de zaak (absolutie/relatieve competentie) --> ja 
   Is het OM ontvankelijk in haar eis (onzorgvuldig gehandeld door OM) --> ja 
   Zijn er redenen voor een schorsing van de procedure (verdachte lijdt aan dementie bijvoorbeeld) --> nee 

Als op de eerste drie antwoorden ‘ja’ en de vierde ‘nee’ betreffen dan door naar art. 350 Sv 

Artikel 350 Strafvordering vragen: 

4. a. Is bewezen dat de verdachte het feit, zoals ten laste gelegd, heeft begaan? Nee? --> vrijspraak art. 352 lid 1 Sv ja? --> vraag 2 
   Is het bewezenverklaarde feit strafbaar? Nee? --> OVAR (ontslag van alle rechtsvervolgingen) art. 352 lid 1 Sv ja? --> vraag 3 
   Is de verdachte strafbaar? Nee? --> OVAR art. 352 lid 2 Sv ja? --> vraag 3 
   Welke straf of maatregel moet worden opgelegd? Art. 9 Sr --> straffen, art. 36a Sr --> maatregelen 

Vraag 1: Op basis van voornoemde bewijsmiddelen acht de rechtbank wettig en overtuigend bewezen dat verdachte zich schuldig heeft gemaakt aan de mishandeling van [slachtoffer] door [slachtoffer] keren met een steel van een dweil tegen zijn armen en lichaam (hand) te slaan. Par. 4 en 5 

Vraag 2: Er is geen sprake van een rechtvaardigingsgrond en daarom levert het bewezenverklaarde ook een strafbaar feit op volgens de wet. Par. 6 

Vraag 3: Er is sprake van putatief noodweerexces (geen sprake van noodweer maar verdachte mocht daar wel vanuit gaan --> achtergrond van verdachte). Par. 7 

Vraag 4: Aan de vierde vraag komt het niet toe omdat er een negatief antwoord was op vraag 3 

b. Dit is dus vraag 1: Op basis van voornoemde bewijsmiddelen acht de rechtbank wettig en overtuigend bewezen dat verdachte zich schuldig heeft gemaakt aan de mishandeling van [slachtoffer] door [slachtoffer] keren met een steel van een dweil tegen zijn armen en lichaam (hand) te slaan. 

Nederland heeft een negatief wettelijk bewijsstel 

• Rechter mag alleen gebruik maken van in de wet genoemde bewijsmiddelen 

• Bewijs is alleen niet genoeg, daarom ‘negatief’ ook de overtuiging van de rechter 

• Rechter bewijst, niet het OM 

• Onschuldpresumptie --> pas als er echt kan worden bewezen dat de verdachte het heeft gepleegd kan diegene pas worden gestraft 

Straffen art. 9 Sr 
Hoofdstraffen: 

1. Gevangenisstraf (misdrijven) 

2. Hechtenis (overtredingen) 

3. Taakstraf 

4. Geldboete 

Bijkomende straffen: 

1. Ontzetting van bepaalde rechten (gebiedsverbod) 

2. Verbeurdverklaring (in beslag nemen van bijvoorbeeld wapen) 

3. Openbaarmaking van de rechterlijke uitspraak (is altijd al openbaar maar nu moet verdachte ervoor betalen 

Maatregelen art. 36a Sr: 

1. Onttrekking van voorwerpen aan het verkeer (verbeurdverklaring) 

2. Ontneming van wederrechtelijke verkregen voordeel (als je bank overvalt mag je gestolen geld niet houden) 

3. Betaling schadevergoeding aan het slachtoffer 

4. Plaatsing in een psychiatrisch ziekenhuis 

5. Terbeschikkingstelling (TBS)

6. Plaatsing in een inrichting voor stelselmatige daders 

c. Vraag 2: Rechtvaardigingsgronden (gedraging niet wederrechtelijk zijn omdat ze niet tegen het recht waren) --> noodweer (wel binnen proportionele verdediging)  
Schulduitsluitingsgronden (kunnen niet aan de dader verweten worden) --> AVAS (melk en water-arrest) 
d. De rechtbank oordeelt dat mishandeling wettig en overtuigend is bewezen. In dit geval is de vrouw echter niet strafbaar omdat er juridisch gezien sprake is van ‘putatief noodweerexces’. Vanwege de voorgeschiedenis en de situatie op het moment zelf kon de vrouw denken dat het gooien van de mandarijn zou worden gevolgd door andere vormen van agressie. Zij is toen zo emotioneel geworden dat ze de stok heeft gepakt en het slachtoffer heeft geslagen 
e.  Het ten laste gelegde kan niet worden bewezen en is niet strafbaar door putatief noodweerexces. De rechtbank spreekt de verdachte vrij. Het slachtoffer wordt niet-ontvankelijk verklaard en wordt doorverwezen naar burgerlijke rechter. Schulduitsluitingsgrond: putatief noodweerexces --> OVAR art. 352 lid 2 Sv 

5. Issue: 

Is er sprake van zware mishandeling, in juridische termen, mishandeling dat zwaar lichamelijk letsel tot gevolg heeft? 

Rules: 

Art. 41 Sr lid 1 
Art. 1 GW 
Art. 300 Sr 
art. 301 Sr 
art. 302 Sr 

Application: 

Is er sprake van noodweerexces? 

Relevante feiten: 

Vonnis geen sprake van noodweersituatie. Daarom: putatief noodweerexces de hevige gemoedtoestand was veroorzaakt door maandenlange treitering. De in de casus: wel sprake van een “directe aanranding”: John was in een hoek gedreven door de skinheads. De aanranding verklaart de hevige gemoedsbeweging van John. Hij overschrijdt de grenzen van proportionaliteit: er is sprake van noodweerexces.  

Conclusie: 

Beantwoording van toegespitste rechtsvraag: Er is sprake van noodweerexces. Dit neemt de strafbaarheid van John weg. 

Beantwoording algemene rechtsvraag: Er is sprake van zware mishandeling, maar aangezien John niet strafbaar is wordt hij ontslagen van alle rechtsvervolging