Praktisch fiscaalrecht - Damen - 4e druk - Boeksamenvatting

H. 1 Nederlands belastingrecht

Inleiding

In Nederland maakt iedereen gebruik van voorzieningen waar de overheid voor zorgt of voor betaalt, zoals wegen, gezondheidszorg, politie en onderwijs. Om deze voorzieningen te realiseren heeft de overheid geld nodig. Vandaar dat wij belasting betalen. Naast belastingen heeft de overheid ook inkomsten uit aardgas en winstuitkeringen door bedrijven waarvan de overheid (gedeeltelijk) eigenaar is. Ook heeft de overheid inkomsten uit premies sociale verzekeringen.

Door middel van belastingen kan de overheid ook bepaald gedrag stimuleren of juist ontmoedigen. Zo wordt bijvoorbeeld milieuvriendelijk gedrag gestimuleerd door de overheid.

Bij de belastingheffingen spelen het draagkrachtbeginsel en het profijtbeginsel een rol. Zo betalen automobilisten wegenbelasting en niet-automobilisten niet. Degene die profijt hebben van een bepaalde voorziening, moet er ook voor betalen. Het draagkrachtbeginsel gaat ervan uit dat de sterkste schouders de zwaarste lasten kunnen dragen.

Soorten belasting

Nederland kent de volgende soorten belasting:

• Inkomstenbelasting: deze belasting dient te worden betaald over inkomsten van natuurlijke personen. Inkomstenbelasting is afhankelijk van de hoogte van het inkomen;

• Vennootschapsbelasting: deze belasting moet worden betaald over de winst van rechtspersonen;

• Loonbelasting: deze vorm van belasting wordt berekend over het loon van een werknemer. Meestal heeft de werkgever de loonbelasting al in mindering gebracht op het brutoloon. Loonbelasting is een voorheffing op de inkomstenbelasting. Dit houdt dus in dat de betaalde loonbelasting in mindering mag worden gebracht op de te betalen inkomstenbelasting;

• Omzetbelasting: omzetbelasting of btw wordt in rekening gebracht door ondernemers. Deze vorm van belasting wordt geheven over de levering van goederen en diensten door ondernemers;

• Dividendbelasting: deze belasting wordt betaald over de winstuitkering op aandelen, ofwel over dividend. Ook dividendbelasting is een voorheffing op de inkomstenbelasting;

• Erfbelasting: deze belasting dient te worden betaald over een erfenis;

• Schenkbelasting: schenkbelasting wordt betaald als een schenking wordt verkregen;

• Kansspelbelasting: deze vorm van belasting wordt betaald over gewonnen prijzen(geld);

• Overdrachtsbelasting: deze belasting wordt bij de verkrijging van onroerend goed betaald;

• Motorrijtuigenbelasting: motorrijtuigenbelasting wordt betaald bij het hebben van een auto of motorrijwiel;

• Belasting van personenauto’s en motorrijwielen: deze belasting wordt betaald bij registratie van een auto of motorijwiel;

• Accijnzen: accijns wordt geheven op bijvoorbeeld alcohol en tabaksproducten;

• Milieuheffingen: bijvoorbeeld waterbelasting en energiebelasting;

• Provinciale belastingen en gemeentelijke belastingen: bijvoorbeeld de hondenbelasting.

In dit verslag zullen de inkomstenbelasting, loonbelasting, vennootschapsbelasting en omzetbelasting worden besproken.

Vindplaatsen van het belastingrecht

Belastingwetgeving
In de materiële belastingwetgeving kan men zien waarover belasting moet worden betaald en hoeveel. De centrale vraag is hoe de te betalen belasting over een bepaald tijdvak dient te worden vastgesteld. Voorbeelden van materiële belastingwetgeving zijn de Wet

De verhouding tussen de algemene wet bestuursrecht en de AWR - Chapter 2

Codificatie en unificatie van het bestuursrecht

De codificatie van het bestuursrecht vertoont veel gelijkenissen met die van de AWR. Het bestuursrecht was erg versnipperd en moeilijk te begrijpen. Na de Tweede Wereldoorlog zijn meerde pogingen gedaan om tot een eenheid te komen. Een belangrijke gebeurtenis voor de codificatie is de grondwetswijziging van 1983 geweest. Hierin werd bepaald dat volgens art. 107, tweede lid GW de wet algemene regels van bestuursrecht vaststelt. Hierna is een commissie wetgeving algemene maatregels van bestuursrecht ingesteld.

Er waren een aantal doelstellingen voor het wettelijk vastleggen van algemene regels van bestuursrecht en deze liggen ook ten grondslag aan de Awb. Dit zijn:

• Het bevorderen van eenheid binnen de bestuursrechtelijke wetgeving

• Het systematiseren en vereenvoudigen van bestuursrechtelijke wetgeving

• Het codificeren van bestuursrechtelijke veranderingen die uit de jurisprudentie voortkwamen

• Het treffen van voorzieningen die zich qua onderwerp er niet voor lenen om in een bijzondere regeling opgenomen te worden

De commissie, onder leiding van professor Scheltema, heeft haar bevindingen in een voorontwerp van wet aangeboden op 19 januari 1987. Dit voorontwerp leidde vervolgens tot het eerste wetsvoorstel, ook wel de eerste tranche van de Awb genoemd. De eerste tranche is samen met de tweede tranche en een aantal aanpassingen in werking getreden op 1 januari 1994. In 1 januari 1998 is er een derde tranche aan de wet toegevoegd en is deze in zijn geheel in werking getreden. De vierde en meest recente tranche is op 1 juli 2009 in werking getreden.

De verhouding van de Awb tot andere wetgeving

Er zijn vier typen rechtsregels in de Awb opgenomen:

• Regels van dwingend recht

• Regels van regelend (semidwingend) recht

• Regels van aanvullend recht

• Regels van facultatief recht

De regels van dwingend recht zijn absoluut geformuleerd en laten hierbij dan ook geen ruimte om hiervan af te wijken. De bedoeling is dat deze regels zonder afwijking voor het hele bestuursrecht gelden. In wetten in formele zin kan wel van deze regels worden afgeweken, maar dit moet dan volgens de regels van de wetgever uitdrukkelijk geschieden.

Regels van regelen recht hebben geen gelding boven lagere regelgeving. In de Awb is de hoofdregel opgenomen als een regel van regelend recht en hiervan kan bij of krachtens een wettelijk voorschrift van worden afgeweken.

Regels van aanvullend recht