Wrongful Birth (HR 21-02-1997, NJ 1999, 145)

Casus

Een gynaecoloog vergeet na een operatie een spiraaltje bij een vrouw terug te plaatsen. Hij stelt haar daarvan niet op de hoogte. De vrouw raakt ongewenst zwanger (“doorkruising gezinsplanning”), maar brengt het kind gezond ter wereld. Zij vordert vergoeding van (1) de kosten van verzorging en opvoeding van het kind tot zijn achttiende jaar, (2) inkomensderving en (3) immateriële schade.

Hoge Raad

Ad (1) In verband met artikel 6:74 (toerekenbare tekortkoming in de nakoming van de behandelingsovereenkomst), 6:96 en 6:98 BW, in onderlinge samenhang gelezen, is de arts aansprakelijk is voor alle vermogensschade die in zodanig verband met zijn fout staat dat zij hem naar de maatstaf van artikel 6:98 BW als een gevolg van die fout kan worden toegerekend. Voor een dergelijke toerekening is in beginsel voldoende dat door de desbetreffende fout een risico is geschapen, dat zich vervolgens heeft verwezenlijkt. Dat geval heeft zich hier onmiskenbaar voorgedaan. De kosten van opvoeding en verzorging van het minderjarige kind zijn onmiskenbaar vermogensschade en, gelet op de aard van zowel deze schade als van de voormelde gebeurtenis waarop de aansprakelijkheid berust, is niet in te zien waarom deze schade niet aan de arts als een gevolg van deze gebeurtenis toegerekend zou moeten worden. De aansprakelijkheid van de arts voor de hier bedoelde schade past in het stelsel van de wet en de wet zelf biedt geen grondslag om vergoeding van dergelijke schade in beginsel af te wijzen. De andere bestaande bezwaren tegen vergoeding van dergelijke schade (zie r.o. 3.8-10) komen niet overtuigend voor. De maatstaf van artikel 6:98 BW sluit de mogelijkheid niet uit kosten die de gemiddelde kosten van verzorging en opvoeding van een kind te boven gaan, niet toe te rekenen aan de arts, maar aan de ouders zelf, die in de hen persoonlijk betreffende omstandigheden aanleiding hebben gezien tot het besluit tot het maken van deze kosten. Artikel 6:109 BW geeft de rechter bovendien de mogelijkheid de verplichting tot schadevergoeding te matigen voor zover de arts zijn aansprakelijkheid niet door verzekering heeft gedekt. Voor de berekening van de gemiddelde kosten van verzorging en opvoeding kan aansluiting worden gezocht bij de gegevens van het NIBUD.

Ad (2) Ter beantwoording van de vraag of de vrouw aanspraak kan maken op vergoeding van inkomensderving als gevolg van haar zwangerschap en de geboorte van het kind zal moeten worden beoordeeld of haar keuze om tijdelijk niet te werken in de gegeven omstandigheden als redelijk kan worden beschouwd. Daarbij zal enerzijds gewicht moeten worden toegekend aan de vrijheid van de vrouw om haar leven met het oog op het belang van het kind zodanig in te richten als haar met het oog daarop goeddunkt, terwijl anderzijds in het oog moet worden gehouden dat de vrouw haar schade voor zover haar dit mogelijk is en redelijkerwijze van haar kan worden gevergd, dient te beperken. Voorts zullen bij de beoordeling van de redelijkheid van deze keuze onder meer een rol kunnen spelen de specifieke gezinsomstandigheden, zoals het aantal en de leeftijd van de andere kinderen, het al dan niet ingeschakeld zijn van de echtgenoot in het arbeidsproces en de financiële middelen van het gezin.

Ad (3) Weliswaar valt niet uit te sluiten dat de door de vrouw aan haar vordering tot vergoeding van immateriële schade ten grondslag gelegde omstandigheden tot meer of minder sterk psychisch onbehagen hebben geleid, maar niet kan worden geoordeeld dat deze tot geestelijk letsel dat grond geeft voor een vordering tot vergoeding van immateriële schade hebben geleid.