Geurtzen/Kampstaal (HR 01-10-1999, NJ 2000, 207)

Rechtsartikelen

Art. 6:234 jo. 6:233 BW

Onderwerp

Ter beschikking stellen van de algemene voorwaarden

Feiten

Kampstaal (onderaannemer) beroept zich tegenover Geurtzen (aannemer) op de exoneratie van art. 13 der Metaalunievoorwaarden. Op de in april 1993 door Kampstaal uitgebrachte offerte staat vermeld dat op al haar overeenkomsten de Metaalunievoorwaarden van toepassing zijn, dat deze ter griffie van de rechtbank te Rotterdam zijn gedeponeerd en dat ze op verzoek zullen worden toegezonden. Geurtzen doet een vernietigings-beroep vervolgens gegrond op de stelling dat hem niet op de in de wet voorziene wijze de gelegenheid is geboden van de voorwaarden kennis te nemen.

Rechtsvraag

Is de wijze waarop in het op art. 6:233 onder b aansluitende 6:234 lid 1 BW is geregeld, hoe de gebruiker van algemene voorwaarden aan de wederpartij de mogelijkheid kan bieden om kennis te nemen van die voorwaarden, limitatief bedoeld?

Rechtsgang

Het hof is van mening dat deponering van de voorwarden ter griffie van een rechtbank en een aanbod bij offerte tot toezending op verzoek (art 6:234 lid 2 & 3 BW) in het onderhavige geval in redelijkheid moet worden beschouwd als een voldoende geboden mogelijkheid om vóór het sluiten va de overeenkomst van de inhoud van die voorwaarden kennis te nemen. Daarmee heeft de Hoge Raad acht geslagen op omstandigheden zoals het feit dat beide partijen in dezelfde bedrijfstak werkzaam zijn, partijen in het verleden regelmatig zaken met elkaar hebben gedaan, de voorwaarden in kwestie op grote schaal worden toegepast in die bedrijfstak, de verwijzing op de offerte stond en de wederpartij daar dus naar had kunnen vragen, de bedingen die worden ingeroepen zijn niet zeldzaam dat een wederpartij daarmee in redelijkheid geen rekening behoefde te houden indien zij een verwijzing naar algemene voorwaarden aantreft.

Het cassatiemiddel stelt dat het hof heeft miskend dat art. 6:233 jo. 6:234 lid 1 BW limitatief bedoeld is.

De HR geeft aan dat de tekst van het artikel en de parlementaire geschiedenis er op duiden dat dit wel het geval is. Desondanks moet dit artikel praktijkgericht worden uitgelegd. Dat betekent dat indien partijen bekend waren of geacht bekend te zijn met de algemene voorwaarden de nietigheid hiervan niet ingeroepen kan worden. Ook kunnen er zich volgens de Hoge Raad situaties voordoen waarin een beroep op dit artikel naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid onaanvaardbaar is.

Conclusie

In de wettekst en wetsgeschiedenis is steun te vinden voor bevestigende beantwoording van de vraag of in art. 6:234 lid 1 BW limitatief is geregeld hoe de gebruiker van algemene voorwaarden - op straffe van vernietigbaarheid - aan de wederpartij de mogelijkheid kan bieden om kennis te nemen van die voorwaarden.

Een redelijke en op de praktijk afgestemde uitleg brengt evenwel mee dat de wederpartij zich niet op vernietigbaarheid van een beding in algemene voorwaarden kan beroepen wanneer hij t.t.v. het sluiten van de overeenkomst met dat beding bekend was of geacht kon worden daarmee bekend te zijn: ook kunnen zich omstandigheden voordoen waarin een beroep op vernietigbaarheid naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid onaanvaardbaar is.