Introductie

Mensen met schizofrenie hebben vaak last van auditief verbale hallucinaties. Veel van hen hebben baat bij antipsychotica, maar bij sommigen gaan de auditief verbale hallucinaties niet weg. In plaats van te focussen op het laten verdwijnen van de stemmen, kan men zich er ook op richten om de patiënt te leren er beter mee om te gaan.

Hoe kunnen patiënten leren om met stemmen om te gaan?

De hinder van stemmen kan worden verminderd door een combinatie van biologische en psychotherapeutische behandelingen. Aan de hand van psycho-educatie worden patiënten geholpen bij het begrijpen van de nieuwste onderzoeksbevindingen over hun probleem. Hersenscans laten zien dat niet alleen de taalperceptiegebieden actief zij, maar ook de taalproductiegebieden. Dit wordt aan patiënten uitgelegd zodat zij beter begrijpen wat er gebeurt in de hersenen en waarom de stemmen niet als van zichzelf herkend worden. Ook wordt er aandacht besteed aan copingtechnieken, het creëren van een algemene gezonde levensstijl en de momenten waarin iemand het meest vatbaar is voor het horen van stemmen. Tevens helpen groepsbijeenkomsten bij de realisatie dat patiënten niet alleen zijn en kunnen zij daarin ervaringen delen. In die bijeenkomsten kan ook geoefend worden met psychomotore therapie, omdat veel patiënten problemen hebben met contact maken en het aangeven van grenzen. Tot slot kan medicatie worden aangepast, wellicht door een verandering of door het afbouwen van medicatie die niet aanslaat.

Wat is competitive memory training (COMET)?

COMET wordt vaak gegeven aan patiënten die al cognitieve gedragstherapie hebben ondergaan, maar die toch angstig blijven voor de stemmen of geen goed concentratievermogen hebben. Het uitgangspunt van de training is om de patiënt sterker te maken ten opzichte van de stemmen en om hem te leren afstand te nemen van die stemmen. De COMET richt zich daarbij vooral op de emoties van de patiënt. De stemmen zijn immers vaak negatief en zorgen voor somberheid, een minderwaardigheidsgevoel en een gebrek aan zelfvertrouwen. Ze leiden tot steeds gemakkelijkere activatie van negatieve gevoelens. De COMET richt zich dan ook op het toegankelijker maken van het positieve geheugennetwerk.

Hoe ziet het eerste deel van de COMET eruit?

In het eerste deel worden de stemmen geregistreerd, zodat achterhaald kan worden wat het thema is van de stemmen. Vervolgens wordt het tegenthema behandeld, waarmee het thema wordt bedoeld dat het tegenovergestelde gevoel oproept van de stemmen. Bijvoorbeeld wanneer de stemmen iemand zeer ongeliefd doen voelen, gaat het tegenthema over situaties waarin de persoon zich geliefd voelt. Het tegenthema moet dan sterker worden gemaakt aan de hand van oefeningen. Dan kunnen positieve herinneringen en positieve gevoelens steeds gemakkelijker worden opgehaald wanneer de negatieve stemmen aanwezig zijn.

Hoe ziet het tweede deel van de COMET eruit?

Het tweede deel richt zich op afstand nemen van de stemmen. In de training staat een patiënt eerst op een podium in een lege zaal. Op het podium “bevinden” zich de stemmen. Vervolgens moet de patiënt de stemmen van achterin de zaal waarnemen. Hierdoor leert de patiënt zich niet aan de stemmen te hechten en er niet tegen te vechten. De stemmen vertonen een oud verhaal en moeten benaderd worden met onverschilligheid. Op deze manier wordt afstand gecreëerd tussen de patiënt en zijn stemmen.

Welke therapie is het meest effectief bij de behandeling van stemmen?

Een gevarieerd aanbod van behandelingen zorgt er voor dat patiënten tips en tactieken overnemen die hen persoonlijk het meest aanspreken. Patiënten lijken individueel verschillend te profiteren van de verschillende behandelingen. Sommigen hebben baat bij de biologische benadering waarin gepraat wordt over hun scans, anderen bij psychomotorische therapie, en anderen bij de COMET. Het is dan lastig om de effectiviteit van de afzonderlijke behandelingen vast te stellen, en het onthouden van een potentieel effectieve therapie om de effectiviteit te kunnen onderzoeken is onethisch.