Mestbassin Mechelen (ABRvS 23-08-2017, ECLI:NL:RVS:2017:2271)

Feiten

Bij besluit heeft het college van burgemeester en wethouders van Gulpen-Wittem het verzoek van appellanten om handhavend op te treden tegen een mestbassin afgewezen. Het mestbassin was in 1989 gebouwd. Het bleek echter gebouwd te zijn in afwijking van de toen verleende bouwvergunning.

Naar de tussenuitspraak van de rechtbank heeft het college een nieuw besluit op bezwaar moeten nemen. De bezwaarmakers op meer dan 250 meter afstand van (de rand van) het mestbassin zijn toen niet langer als belanghebbende aanmerkt. De rechtbank heeft dit besluit later in stand gelaten. Waarna de appellanten in hoger beroep zijn gegaan. Zij stellen dat ondanks dat zij op meer dan 250 meter van het mestbassin wonen, zij wel geuroverlast ondervinden in hun woonomgeving. Vooral als het mestbassin net gevuld is en de wind in de richting van hun woningen staat.

ABRvS

Voor het zijn van “belanghebbende” moet aannemelijk zijn dat ter plaatse van de woning of het perceel van de betrokkene gevolgen van enige betekenis kunnen worden ondervonden. De Afdeling geeft nu een nadere invulling van het criterium 'gevolgen van enige betekenis'.

Het uitgangspunt is dat degene die rechtstreeks feitelijke gevolgen ondervindt van een activiteit die het besluit (zoals een bestemmingsplan of een vergunning) toestaat, in beginsel belanghebbende is bij dat besluit. Het criterium ‘gevolgen van enige betekenis’ dient als correctie op dit uitgangspunt. Gevolgen van enige betekenis ontbreken als de gevolgen wel zijn vast te stellen, maar de gevolgen van de activiteit voor de woon-, leef- of bedrijfssituatie van betrokkene zo gering zijn dat een persoonlijk belang bij het besluit ontbreekt. Denk aan de afstand tot, zicht op, planologische uitstraling van en milieugevolgen van de activiteit die het besluit toestaat. Ook aard, intensiteit en frequentie van de feitelijke gevolgen kunnen van belang zijn. Sommige milieugevolgen zijn genormeerd door een afstandseis, een contour of een grenswaarde. Deze norm is niet bepalend voor de vraag of de betrokkene belanghebbende is bij het besluit.

De kring van belanghebbenden kan verschillen naar gelang de aard van het besluit. Zo hoeft de kring van belanghebbenden bij een handhavingsbesluit niet altijd samen te vallen met de kring van belanghebbenden bij een besluit tot vergunningverlening.

Het bestuursorgaan moet de kring van belanghebbenden vaststellen aan de hand van (onderzoek naar) de feitelijke gevolgen van het besluit. Het is aan de bestuursrechter om te bepalen wie belanghebbende is. De betrokken rechtzoekende hoeft dus niet zelf aan te tonen dat hij belanghebbende bij een besluit is. Alleen als tijdens de procedure de vraag aan de orde is of ‘gevolgen van enige betekenis’ ontbreken en dus de vraag of er aanleiding is de correctie toe te passen, kan van de betrokkene worden gevraagd uit te leggen welke feitelijke gevolgen hij van de activiteit ondervindt of vreest te zullen ondervinden.

I.c. heeft de rechtbank ten onrechte overwogen dat niet aannemelijk is dat de bezwaarmakers die op een afstand van meer dan 250 m van het mestbassin wonen geurhinder van enige betekenis ondervinden van het gebruik van het mestbassin.

Kern

Het criterium 'gevolgen van enige betekenis' speelt een rol bij de vraag of iemand kan worden aangemerkt als belanghebbende in de zin van de Awb. Over hoe dat criterium moet worden ingevuld, zegt de Afdeling dat de bestuursorganen op basis van de feiten de kring van belanghebbenden moeten vaststellen. De bestuursrechter toetst ambtshalve de belanghebbendheid van procespartijen. Alleen bij twijfel mag hij procespartijen vragen om uitleg over de feitelijke gevolgen die zij van de activiteit (zullen) ondervinden.