Drugspand Venlo (ABRvS 28-08-1995, AB 1996, 204)

Leerstuk

Art. 10 lid 1 Gw.

Onderwerp

Beperking grondrechten.

Casus

In Venlo staat een woning die ook als drugspand gebruikt wordt. Deze drugs wordt op aanzienlijke schaal verhandeld, met instemming van de bewoner. Wat illegale drugs is, staat in de Opiumwet annex bijlagen. De gemeenteverordening (APV) verleent aan B&W van Venlo de bevoegdheid om een drugspand voor drie maanden te sluiten.

Door de toename van de handel in drugs vanuit de woning ontstond er veel overlast voor de onmiddellijke woonomgeving en werd het pand gesloten.

Rechtsvraag

Is de sluiting van de woning, die ook dienst doet als drugspand, op grond van de APV in strijd met artikel 10 lid 1 Grondwet?

Rechtsgang

De Afdeling Bestuursrechtspraak van de Raad van Sate (ABRvS) overweegt dat er vanuit de woning inderdaad op aanzienlijke schaal wordt gehandeld in drugs, maar dat betekent niet dat het daarom een winkelpand wordt in plaats van een woning. Het is een woning die naar haar aard hoort bij de persoonlijke levenssfeer van de bewoners. Sluiting van een woning is een inbreuk op artikel 10 lid 1 Gw: "Ieder heeft, behoudens bij of krachtens de wet te stellen beperkingen, recht op eerbiediging van zijn persoonlijke levenssfeer."

Nu is het mogelijk dat er een inbreuk wordt gemaakt op art. 10 lid 1 Gw, maar dit is slechts toegestaan op basis van een wet in formele zin. De APV is geen wet in formele zin, dus een juridische grondslag om de woning te sluiten ontbreekt.

Conclusie

De Abr is niet uitdrukkelijk nagegaan in hoeverre plaats was voor "verzachtingen" van de werking van grondrechten. Daarmee zijn hier bedoeld beperkingen op grondrechten die de Grondwet niet expliciet toestaat, zoals een redelijke uitleg van grondrechten of een redelijke toepassing van grondrechten. Dit soort verzachtingen zijn in de Memorie van Toelichting bij de laatste grote Grondwetsherziening (1983) aanvaard. Misbruik van grondrechten is daarbij uitdrukkelijk niet aanvaard in de MvT. Van misbruik zou in de onderhavige casus sprake kunnen zijn, namelijk in verband met de onleefbare woonomgeving van overlastgevende drugspanden. Maar men kan geen misbruik maken van grondrechten.

Op grond van art. 149 Gemeentewet jo. Art. 124 lid 1 Gw heeft de gemeenteraad de bevoegdheid verordeningen te maken die volgens hen nodig zijn in het belang van de gemeente. Maar de bevoegdheid om het recht op persoonlijke levenssfeer te beperken, wordt hiermee niet gedelegeerd. Een dergelijke beperking is volgens art. 10 lid 1 GW toegestaan op basis van een wet in formele zin, in casu ontbreekt deze grondslag (APV is geen wet in formele zin).

Door dit arrest is er nu art. 174a Gemeentewet. Deze geeft de formeel-wettelijke grondslag voor beperkingen op het recht op eerbiediging van de persoonlijke levenssfeer.