Outokumpu Oy (HvJ 02-04-1998, Zaak C-213/96)

Relevante artikelen

Artt. 9, 12 en 95 EG-Verdrag.

Casus

Een Finse elektriciteitsmaatschappij, die vanuit Zweden elektriciteit in Finland invoert, ontvangt van het regionale douanekantoor te Helsinki een belastingaanslag ter zake van deze ingevoerde elektriciteit. De op een Finse wet gebaseerde aanslag bestaat uit een basisbelasting van 1,3 p/k Wh en een aanvullende belasting van 0,9 p/k Wh voor ingevoerde elektrische energie.

De onderneming dient bij de bevoegde rechter een verzoek tot nietigverklaring van de aanslag in, stellende dat deze in strijd is met de artikelen 9 en 12 EG-Verdrag (verbod op heffing van gelijke werking als een douanerecht). Daarnaast was zij van mening (subsidiair) dat de betreffende accijns in strijd was art. 95 EG-Verdrag (discriminatieverbod ter zake van belanstingheffing) en vordert zij verlaging van de aanslag tot het laagste (Finse) accijnstarief. Dit tarief, te weten 0 p/k Wh, geldt voor elektriciteit die van heffing is vrijgesteld of die niet onder de in casu toegepaste Finse wet valt.

De bevoegde rechter heeft, bij zijn beoordeling van de hem voorgelegde vordering, behoefte aan uitlegging van de aangehaalde verdragsbepalingen en wendt zich tot het Hof van Justitie met de navolgende prejudiciële vragen.

Rechtsvraag

In Finland wordt elektriciteitsaccijns geheven op basis van het hiertoe gevolgde produktieproces. De accijns op van elders ingevoerde elektriciteit is de enige uitzondering hierop. Zij wordt onafhankelijk van het produktieproces geheven, dus op andere basis dan de heffing op binnenlandse elektriciteit.

1. Levert een op dergelijke wijze geheven belasting een heffing van gelijke werking als een invoerrecht op, en derhalve strijd met de artikelen 9 en 12 EG-Verdrag?

2. Zo de eerste vraag ontkennend beantwoord dient te worden, is bedoelde heffing dan aan te merken als een belasting in strijd met artikel 95 EG-Verdrag (discriminatieverbod op uit andere Lid-Staten ingevoerde goederen)?

Overwegingen HvJ

Het Hof overweegt allereerst dat de verdragsbepalingen ter zake van heffingen van gelijke werking en die ter zake discriminerende binnenlandse belastingen niet gezamenlijk toegepast mogen worden (vaste rechtspraak, bv. Haahr Petroleum). In dit verband herinnert het Hof aan haar in het hiervoor aangehaalde arrest dat elke heffing op ingevoerde goederen, dat geen zuiver douanerecht is, in strijd is met de verdragsbepalingen inzake heffing van gelijke werking. Dit geldt niet voor heffingen die behoren tot een algemeen stelsel van binnenlandse belastingen (op grondslag van objectieve criteria, die op hun beurt discriminerend zijn in de zin van artikel 95 EG-Verdrag.

Het Hof beshouwt de in het geding zijnde heffing op ingevoerde elektriciteit niet als een heffing van gelijke werking als een douanerecht, maar als een binnenlandse belasting in de zin van artikel 95 EG-Verdrag. Het wijst er op dat volgens de Finse wet belasting op alle soorten van energie wordt geheven, ongeacht de oorsprong hiervan en volgens een éénvormig binnenlands belastingstelsel. Bovendien worden zowel de binnenlandse als de ingevoerde elektriciteit op hetzelfde moment belast, namelijk wanneer deze het nationale distributienet bereikt.

Vervolgens merkt het Hof op dat, bij de huidige stand van het gemeenschapsrecht, het de Lid-Staten is toegestaan om een gedifferentieerd belastingstelsel te hanteren. Deze verscheidenheid dient dan wel in overeenstemming te zijn met de doelstellingen van het EG-Verdrag en het daarvan afgeleide recht, terwijl deze verscheidenheid niet mag discrimineren ten aanzien van uit andere Lid-Staten ingevoerde goederen.

Tot bedoelde doelstellingen behoort de bescherming van het milieu, hetgeen ook door de Finse regering is opgeworpen als rechtvaardiging van de onderhavige verscheidenheid in belastingheffing. Het Hof heeft in het arrest Commissie/Denemarken al gewezen op milieubescherming als wezenlijke doelstelling van de Gemeenschap, hetgeen zich ook uitstrekt tot de productiemethoden van elektrische energie.

In zijn arrest Commissie/Luxemburg had het reeds overwogen dat in een dergelijke context de belasting op ingevoerde elektriciteit vergeleken dient te worden met het laagste tarief op binnenlandse elektriciteit. Aangezien in casu de accijns op invoer lager was dan het hoogste tarief op binnenlandse elektriciteit, maar hoger dan het laatste tarief terzake is de litigieuze heffing in strijd met de non-discriminatieregel van art. 95 EG-Verdrag.

In dit verband heeft de Finse regering betoogd dat voor een dergelijk éénvormig tarief is gekozen omdat de betreffende kenmerken van de inkomende elektriciteit (zoals de gebruikte grondstoffen en het doorlopen produktieproces) niet meer kenbaar zijn wanneer deze het binnenlandse distributienet bereikt. Het Hof acht dit verweer geen rechtvaardiging voor discriminerende belastingheffing. Bovendien is gebleken dat de Finse maatregel niet eens de mogelijkheid voor de importeur inhoudt om bedoelde kenmerken aan te tonen.

Tenslotte overweegt het Hof dat, alhoewel artikel 95 EG-Verdrag een Lid-Staat niet expliciet verplicht tot afschaffing van een discriminerende belastingheffing, bedoelde afschaffing wel noodzakelijk wordt indien dat de enige manier is om de gewraakte discriminatie op te heffen (arrest Commissie/Italië).