Humanplasma GmbH tegen Oostenrijk (HvJ 09-12-2010, Zaak C-421/09)

Casus

In deze zaak is het volgende aan de orde. Oostenrijk heeft een nationale regeling die de invoer en het in de handel brengen van bloed en bloedbestanddelen verbiedt die zijn verkregen uit bloeddonaties waarvoor een vergoeding is betaald. De grond voor problemen in deze zaak was dat ook Oostenrijk ook bloeddonaties tegenhield voor welke een onkostenvergoeding was betaald (zoals vervoer en tijdens de transfusie geven van kleine versnaperingen). In sommige landen wordt wel degelijk een onkostenvergoeding betaald. Humanplasma GmbH, die inderdaad een vergoeding betaalt, maakt bezwaar tegen de nationale regeling. De regeling belemmert de intracommunautaire handel op een niet te rechtvaardigen wijze. 

Rechtsvraag

Het Hof van Justitie krijgt de vraag of een dergelijke regeling in strijd is met artikel 28 en artikel 30 EG. 

HvJ

Vast staat dat een regeling zoals in deze zaak aan de orde de intracommunautaire handel kan belemmeren en dus een maatregel van gelijke werking is die een kwantitatieve invoerbeperking vormt in de zin van artikel 28 EG. Om te bepalen of de nationale Oostenrijkse regeling een verboden beperking vormt in de zin van art. 28 EG, moet nog worden nagegaan of zij gerechtvaardigd kan worden in verband met de bescherming van - naar zeggen van Oostenrijk - de volksgezondheid. De maatregel moet geschikt zijn om de verwezenlijking van het nagestreefde legitieme doel te waarborgen en mag niet verder gaat dan nodig is om dat doel te bereiken.

Er staat in ieder geval vast dat de regeling het doel van volksgezondheid nastreeft. De maatregel is hier ook geschikt voor, het zorgt immers voor een hoge kwaliteit aan bloeddonaties. Volgens de richtlijn is daarnaast vastgesteld dat onbetaalde bloeddonaties een factor vormen die kunnen bijdragen aan een hoog veiligheidsniveau van bloed en bloedbestanddelen en daarmee bijdragen aan de bescherming van de volksgezondheid. De Richtlijn zegt echter niets over het verbieden van onkostenvergoeding. 

Het is van belang om aan te stippen dat het aan de nationale lidstaten is hoe en in hoeverre zij hun volksgezondheid willen verzekeren. Ook het enkele feit dat een lidstaat minder strenge bepalingen vaststelt dan een andere, betekent niet dat die bepalingen onverenigbaar zijn met de artikelen 28 EG en 30 EG. De lidstaten hebben enige beoordelingsmarge. Echter, zelfs waar de richtlijnen tot doel hebben om de gezondheid van donoren en ontvangers van bloed te beschermen door vaststelling van de normen en beginselen waaraan vrijwillige en onbetaalde bloeddonaties moeten voldoen, de richtlijnen niet vereisen dat de donaties geheel gratis moeten zijn. Ze voorzien erin zaken als onkostenvergoeding en kleine versnaperingen (als minimale blijk van erkenning) verenigbaar zijn met de vrijwillige en onbetaalde donatie. Dergelijke vergoedingen kunnen niet worden beschouwd als een gevaar voor de kwaliteit en de veiligheid van die donaties of voor de bescherming van de volksgezondheid. Daarmee schiet de regeling haar doel voorbij en is het dus zo dat artikel 28 en 30 EG zich tegen een dergelijke regeling verzetten. Humanplasma krijgt gelijk.