Fedesa (HvJ 13-11-1990, Zaak C-331/88)

Feiten

I.c. gaat het om een verzoek aan het Hof krachtens artikel 177 EEG-Verdrag van de High Court of Justice, Queen' s Bench Division, in het aldaar aanhangig geding tussen de Britse regering en o.a. de Fédération européenne de la santé animale (Fedesa). Het betrof hier een zaak over de geldigheid van richtlijn 88/146/EEG van de Raad van 7 maart 1988 tot instelling van een verbod op het gebruik van bepaalde stoffen met hormonale werking in de veehouderij.

De noodzaak voor de prejudiciële vragen was gerezen omdat de Minister of Agriculture, Fisheries and Food voor de nationale rechterlijke instantie de ongeldigheid aanvoerde van richtlijn en de nationale wettelijke regeling die daarop gebaseerd was. De Raad had het noodzakelijk geacht een regeling vast te stellen, waarbij aan alle consumenten zou worden gegarandeerd dat zij de betrokken producten onder vrijwel identieke omstandigheden kunnen aanschaffen. Dit zou een gunstig effect hebben op de afzetmogelijkheden van de betrokken producten.

De High Court of Justice wil dan o.a. weten of de richtlijn 88/146 ongeldig is wegens onverenigbaarheid met het rechtszekerheids-, het evenredigheids-, of het gelijkheidsbeginsel. Ook stelt het vragen wat betreft de doeleinden en motivering van het gemeenschappelijk landbouwbeleid.

Het Hof van Justitie moet de Europeesrechtelijke proportionaliteitsnorm nader invullen.

Hof van Justitie

Het Hof stelt dat “Ingevolge het evenredigheidsbeginsel, dat deel uitmaakt van de algemene beginselen van het gemeenschapsrecht, zijn maatregelen waarbij economische activiteiten worden verboden, slechts wettig wanneer zij geschikt en noodzakelijk zijn voor de verwezenlijking van de legitieme doelstellingen die met de betrokken regeling worden nagestreefd, met dien verstande, dat wanneer een keuze mogelijk is tussen meerdere geschikte maatregelen, die maatregel moet worden gekozen die de minste belasting met zich brengt en dat de veroorzaakte nadelen niet onevenredig mogen zijn aan het nagestreefde doel.”

De bevoegdheid tot het vaststellen van wetgeving kan dus niet verder gaan dan voor het gestelde doel noodzakelijk. Voor toetsing aan dit evenredigheidsbeginsel gelden een drietal maatstaven:

• Is de maatregel geschikt het legitieme doel te dienen (causaliteit)?

• Is de maatregel noodzakelijk het legitieme doel te dienen?

• Heeft de maatregel een excessief nadelig effect op de belangen van de individu (evenredigheid)?

Kern

Dit is een essentieel arrest over het evenredigheidsbeginsel. Dit beginsel stelt grenzen aan de handelingsvrijheid van Europese en nationale autoriteiten. I.c. stelt het Hof dat het evenredigheidsbeginsel de maatregelen op drie punten moet toetsen. Namelijk de geschiktheid, noodzakelijkheid en evenwichtigheid van de maatregel.

Artikel 5 lid 4 van Verordening (EG) nr. 1831/2003 voorziet in een totaal verbod op het gebruik van zogenaamde antimicrobiële groeibevorderaars. Het Hof stelt dat dit in strijd is met het evenredigheidsbeginsel.