Samenvattingen: de beste jurisprudentie en arresten voor Europees recht en recht van de Europese Unie samengevat

Adoui en Cornuaille (HvJ 18-05-1982, Zaken 115 & 116/80)

Een lidstaat mag niet de onderdanen van een andere lidstaat verwijderen of de toegang tot zijn grondgebied ontzeggen krachtens het openbare orde - voorbehoud van artikel 39 EG verdrag, wegens gedragingen die, indien door onderdanen van de eerste lidstaat begaan, geen aanleiding geven tot repressieve maatregelen, noch ook tot andere daadwerkelijke, op bestrijding van zulke gedragingen, gerichte maatregelen. Nogmaals; persoonlijk gedrag is uitsluitend het bepalend aspect.

A.G.M.-COS.MET (HvJ 17-04-2007, zaak C-470/03)

Rechtsvraag

Wanneer kunnen opvattingen van een ambtenaar aan de staat worden toegerekend?

HvJ

Verklaringen van een ambtenaar die wegens hun vorm of de omstandigheden bij de adressaten ervan de indruk wekken dat het om een officieel standpunt van de staat en niet om een persoonlijke opvatting van een ambtenaar gaat, kunnen aan de staat worden toegerekend. Het doorslaggevende element om de verklaringen van een ambtenaar aan de staat te kunnen toerekenen, is de vraag of de adressaten van deze verklaringen er in de betrokken context redelijkerwijs van mogen uitgaan dat het standpunten betreft die de ambtenaar met het aan zijn ambt verbonden gezag inneemt. Voor zover zij aan de staat kunnen worden toegerekend, leveren

Akzo/ECS (HvJ 03-07-1991, Zaak C-62/86)

Zeer aanzienlijke marktaandelen, uitzonderingsomstandigheden daargelaten, leveren op zichzelf reeds het bewijs van een machtspositie. Dit is het geval bij een marktaandeel van (meer dan) 50%. De bewijslast van het bestaan van een machtspositie wordt dus omgekeerd.

Artikel 102 VWEU verbiedt een onderneming met een machtspositie een concurrent uit te schakelen, en dus haar positie te versterken, met behulp van ‘andere middelen dan die welke berusten op een mededinging op basis van kwaliteit’. Niet elke prijsconcurrentie kan dan ook als rechtmatig worden beschouwd.

Prijzen die beneden de gemiddelde variabele kosten (dat wil zeggen de kosten die variëren naargelang van de geproduceerde hoeveelheden) liggen en waarmee een onderneming met een machtspositie een concurrent tracht uit te schakelen, moeten worden geacht misbruik op te leveren. Een onderneming met een machtspositie heeft er namelijk slechts belang bij dergelijke prijzen te hanteren, indien zij haar concurrenten wil uitschakelen

Alpine Investments (HvJ 10-05-1995, Zaak 384/93)

Casus

Het College van Beroep voor het Bedrijfsleven heeft een aantal prejudiciële vragen gesteld over de uitlegging van art.59, die zijn gerezen in een beroep dat Alpine Investments BV heeft ingesteld tegen het haar door de Nederlandse overheid opgelegde verbod om particulieren zonder hun voorafgaande toestemming telefonisch te benaderen om verschillende financiële diensten aan te bieden ('cold calling') als gevolg van de Wet Effectenhandel, art.6, lid 1, waarin het verboden wordt om zonder vergunning bemiddeling bij effectentransacties aan te bieden.

Rechtsgang

Ten eerste wenst de verwijzende rechter te vernemen of het verbod op 'cold calling' binnen de werkingssfeer van art.59 valt.

Het Hof stelt dat voor de toepasselijkheid van de bepalingen m.b.t. het vrij verrichten van diensten niet als voorwaarde kan worden gesteld dat van te voren vaststaat ten behoeve van wie de diensten worden verricht. Vervolgens gaat het ook om het

Angonese (HvJ 06-06-2000, Zaak C-281/98)

Casus

Angonese, is een Italiaanse onderdaan die in de provincie Bolzano woont. Bolzano is een regio in Noord Italië waar men tweetalig is. Angonese heeft Duits als moedertaal. In augustus 1997 solliciteerde hij naar aanleiding van een vacature bij de Cassa di Risparmio, een particuliere bankinstelling in Bolzano. Een van de voorwaarden om te worden toegelaten, was het bezit van een tweetaligheidsattest (Italiaans/Duits). Zo’n attest wordt door een overheidsdienst afgegeven na een examen dat alleen in Bolzano wordt georganiseerd.

Cassa di Risparmio deelde aan Angonese mee, dat hij niet aan het onderzoek voor de sollicitatieprocedure mocht deelnemen, omdat hij het attest niet had overgelegd.

Angonese heeft de rechter in Bolzano (Pretore di Bolzano) verzocht, de voorwaarde dat hij in het bezit moet zijn van het attest, onwettig te verklaren. Hij acht die voorwaarde van de tweetaligheidsattest immers in strijd met het communautaire beginsel

Assocation de médiation sociale (HvJ 15-01-2014, Zaak C-176/12)

Relevant artikel

Artikel 27 Handvest

Casus

De AMS is een vereniging in de Marseille, het is betrokken bij het opzetten van voorzieningen voor sociale bemiddeling en het voorkomen van criminaliteit. Er ontstaat een geschil op het moment dat de vakbond (Laboubi) een gewone werknemer van AMS aanstelt als vertegenwoordiger van de vakbondsvereniging die binnen AMS is opgericht. De AMS stelt dat dit in strijd is met de in Frankrijk geldende verenigingswet. De vraag is of deze wet in strijd is met het Unierecht. De Franse rechter stelt prejudiciële vragen aan het Hof: of de Franse regel kan worden getoetst aan het grondrecht op informatie en raadpleging van werknemers en zo ja, is de Franse regel daarmee in strijd?

Uitspraak & rechtsregel

Aangezien de in het hoofdgeding aan de orde zijnde regeling een richtlijn uitvoert, kan artikel 27 van het Handvest

Baumbast (HvJEG 17-09-2002, zaak 413/99)

Drie prejudiciële vragen

Als eerste werd besloten dat kinderen van een burger van de Europese Unie die zich in een lidstaat hebben gevestigd terwijl hun ouder in die lidstaat rechten van verblijf als migrerende werknemer uitoefende, volgens art. 12 van verordening nr. 1612/68 aldaar mogen verblijven om er algemeen onderwijs te volgen. Het feit dat de ouders inmiddels zijn gescheiden, dat slechts één van hen burger van de Unie is en die ouder in het gastland niet langer migrerende werknemer is of dat de kinderen zelf geen burger van de Unie zijn heeft daarop geen enkele invloed.

Ten tweede werd besloten dat wanneer kinderen overeenkomstig art. 12 een recht van verblijf in een gastland genieten teneinde aldaar algemeen onderwijs te volgen, dit artikel aldus moet worden uitgelegd dat het de ouder die deze kinderen daadwerkelijk verzorgt, ongeacht zijn nationaliteit, toestaat bij hen te

Belgische houtzaak (HvJ 05-05-1970, Zaak 77/69)

Feiten

Dit betreft een inbreukprocedure uit 1970. De Europese Commissie had deze procedure ingesteld tegen België. In België werd belasting geheven op ingevoerd hout. In beginsel was deze belasting hetzelfde als voor binnenlands hout, echter het berustte op een andere grondslag. De Europese Commissie meende dat België de verplichtingen op grond van artikel 95 van het EEG-Verdrag (nu art. 110 VWEU) inzake het verbod op discriminerende binnenlandse belastingen had geschonden.

Nadat de Europese Commissie navraag had gedaan, had België in juni 1967 een wetsontwerp ingediend om genoemde inbreuk op te heffen. Wegens nationale aangelegenheden, had die procedure vertraging opgelopen. Een jaar later werd het wetsontwerp opnieuw ingediend. Toen had de Commissie al een met redenen omkleed advies uitgebracht (art. 258 VWEU). Het termijn werd verlengd omdat er een wetsontwerp liep. Toen in juni 1969 het ontwerp nog niet was aangenomen heeft de

Bewaring van gegevens (HvJ 10-02-2009, zaak C-301/06)

Casus

In deze zaak verzoekt Ierland om nietigverklaring van richtlijn 2006/24/EG van het Europees Parlement en Raad van de Europese Unie. Deze richtlijn betrof de bewaring van gegevens die zijn gegenereerd of verwerkt in verband met het aanbieden van openbaar beschikbare elektronische communicatiediensten of van openbare communicatienetwerken.

Ierland stelt dat art. 95 EG als onjuiste rechtsgrondslag voor richtlijn 2006/24 is gebruikt. Volgens Ierland kan art. 95 EG noch enige andere bepaling van het EG-Verdrag een passende rechtsgrondslag vormen voor deze richtlijn. Daarbij geeft Ierland aan dat het hoofddoel van de richtlijn bestaat in het vergemakkelijken van het onderzoeken, opsporen en vervolgen van ernstige criminaliteit, terrorisme daaronder begrepen. Zodoende zou de rechtsgrondslag voor de in deze richtlijn besloten liggende maatregelen alleen worden gevonden in titel VI van het EU-Verdrag. Bovendien zou de bewaring van persoonsgegevens in de door deze richtlijn vereiste mate leiden

Biotechnologie (HvJ 09-10-2001, Zaak C-337/98)

Feiten

Op 6 juli 1998 hebben het Europees Parlement en de Raad een richtlijn (98/44/EG) vastgesteld die de lidstaten verplicht biotechnologische uitvindingen door middel van hun nationale octrooirecht te beschermen. In richtlijn 98/44/EG wordt voornamelijk aangegeven welke uitvindingen met betrekking tot planten, dieren en het menselijk lichaam al dan niet octrooieerbaar zijn. Lidstaten zijn verplicht om onder bepaalde voorwaarden industrieel toepasbare uitvindingen octrooieerbaar te maken waarmee biologisch materiaal wordt verkregen, bewerkt of gebruikt.

Omdat Nederland zich verzet tegen genetische manipulatie van dieren en planten en het octrooieren van levend biologisch materiaal dat zichzelf kan reproduceren niet is toegestaan, acht het de octrooiverlening waartoe de lidstaten worden verplicht, niet aanvaardbaar. Volgens de Nederlandse staat behoren planten, dieren en menselijk biologisch materiaal niet octrooieerbaar te zijn. Daarom verzoekt de Nederlandse regering het Hof van Justitie de richtlijn nietig te verklaren. Deze vordering wordt door Italië

Bouchereau (HvJ 27-10-1977, Zaak 30/77)

Casus

De heer Bouchereau, een Fransman woonachtig in het Verenigd Koninkrijk, wordt verdacht van drugsbezit. Het Verenigd Koninkrijk is van plan hem uit het land te zetten maar is niet zeker of het Gemeenschapsrecht dit wel toestaat. Het HvJEG gaat in op art. 3 lid 2 van richtlijn 64/221.

HvJEG

De woorden “”het bestaan van strafrechtelijke veroordelingen op zichzelf geen motivering vormt van deze maatregel” moeten zo worden opgevat dat zij van de nationale autoriteiten een specifieke beoordeling eisen vanuit een oogpunt van de belangen, verbonden met de handhaving van de openbare orde, welke beoordeling niet noodzakelijkerwijze samenvalt met de beoordeling die ten grondslag ligt aan de strafrechtelijke veroordeling. Het bestaan van een strafrechtelijke veroordeling doet dus slechts ter zake voor zover uit de omstandigheden die tot deze veroordeling hebben geleid het bestaan blijkt van een persoonlijk gedrag dat een actuele bedreiging van

HvJ EU 21 september 1999, C-115/97 en C-117/97

Onderwerp

Mededingingsrecht, overheidsmaatregelen en diensten van algemeen economisch belang.

Relevante wetsartikelen en beginselen

Art. 3 sug g EG-Verdrag, artt. 5, 85, 86 en 90 EG-Verdrag.

Casus

Het ging hier om een pensioenfonds, opgericht in 1958. Bij Besluit is de deelneming van werknemers tussen de 23 en 64 jaar die werken in een groothandel in bouwmaterialen verplicht gesteld. Het pensioen bedraagt 70% van het laatstverdiende loon. Het bedrijf Brentjens is actief sinds 1963 en heeft in 1968 een pensioenverzekering afgesloten bij de particuliere verzekeraar Generali. Over de periode vóór haar deelneming betaalde Brentjens geen pensioenpremie. Deze regeling was gunstiger dan de regels van het pensioenfonds. Het verzoek tot vrijstelling werd echter afgewezen door het pensioenfonds. Het bezwaar van Brentjens werd eveneens afgewezen. Het pensioenfonds vaardigde drie dwangbevelen uit tegen Brentjens. Volgens Brentjens was verplichte deelneming in het pensioenfonds strijdig met het

Schnitzer (strafzaak tegen Bruno Schnitzer) (HvJEG 11-12-2003, C-215/01)

Onderwerp

In Duitsland wordt Schnitzer vervolgd op grond van de Wet ter bestrijding van zwartwerk, omdat hij de wettelijke vertegenwoordiger is van een Portugese onderneming, en deze opdroeg werkzaamheden in Duitsland te verrichten. Omdat zij niet was ingeschreven in het Duitse ambachtsregister, had zij niet de vereiste vergunning. De verwijzende rechter stelt een vraag, namelijk of het vrije verkeer van diensten in dit geval van toepassing is.

Het Hof

Op de werkzaamheden van het bedrijf van Schnitzer zijn de bepalingen uit het EG-verdrag over diensten van toepassing, tenzij het bedrijf moest worden geacht in Duitsland te zijn gevestigd. Dan zouden de werkzaamheden vallen onder art. 43 tot en met 48 EG, met betrekking tot het recht van vestiging.

Art. 50 lid 3 EG brengt met zich mee dat het mogelijk is dat de werkzaamheden tijdelijk in een andere lidstaat worden

Cases C-181/91 and C-248/91, Bangladesh - Arrest

Feiten

I.c. verzoekt het Parlement krachtens art. 173 EEG-Verdrag om nietigverklaring van een besluit dat is genomen tijdens een zitting van de Raad om hulp aan Bangladesh te verlenen (C-181/91) en de maatregelen die de Commissie ter uitvoering van dit besluit heeft genomen (C-248/91).

Na de wervelstorm die Bangladesh verwoestte in de nacht van 29 op 30 april 1991 heeft de Commissie onmiddellijk voor 10 miljoen ECU hulp aan Bangladesh verleend en een plan voor 60 miljoen ECU speciale hulp opgesteld. Dit plan is allereerst besproken door de ministers van Financiën van de Lidstaten. Het plan van de Commissie is onderzocht door de Raad tijdens een zitting in Brussel op 13/14 mei 1991, die bijgewoond werd door de ministers van Buitenlandse zaken van de Lidstaten. Op 14 mei, tijdens een werklunch waaraan de ministers en een lid van de Commissie deelnamen,

Centros Ltd (HvJ 09-03-1999, Zaak C-212/97)

Casus

Deze casus gaat over een zaak tussen Centros Ltd en Styrelse, een onderneming die valt onder het Deense Ministerie van Handel. Centros wil een filiaal in Denemarken inschrijven. Het blijkt dat Centros sinds haar oprichting geen enkele activiteit heeft ontplooid. In Denemarken wordt Centros gezien als een buitenlandse vennootschap. Buitenlandse vennootschappen die in een lidstaat van de Europese Gemeenschap zijn gevestigd kunnen in Denemarken via een filiaal activiteiten uitoefen. Het Styrelse weigerde de inschrijving onder meer op grond dat Centros, die geen enkele bedrijfsactiviteit in het Verenigd Koninkrijk ontplooide, in werkelijkheid trachtte in Denemarken niet een filiaal, maar een hoofdvestiging op te richten, met omzeiling van de nationale voorschriften inzake onder meer de storting van een minimumkapitaal, dat bij wet nr. 886 van 21 december 1991 op 200 000 DKR was gesteld. In het kader van deze procedure stelt Centros, dat

Chernobyl (HvJ 22-05-1990, Zaak C-70/88)

Feiten

In deze zaak gaat het om het beginsel van institutioneel evenwicht. In maart 1988 heeft het Europees Parlement een verzoekschrift ingediend op grond van art. 173 EEG-Verdrag om een nietigverklaring van de verordening van de Raad van 22 december 1987 tot vaststelling van maximaal toelaatbare niveaus van radioactieve besmetting van levensmiddelen en diervoeders ten gevolge van een nucleair ongeval of ander stralingsgevaar. In deze verordening wordt de procedure omschreven voor het bepalen van de maximaal toelaatbare niveaus van radioactieve besmetting. Levensmiddelen en diervoeders die de niveaus overschrijden mogen niet op de markt worden gebracht.

Tijdens de procedure tot vaststelling van de bestreden verordening was het Europees Parlement door de Raad geraadpleegd. Het Europees Parlement liet toen weten dat het niet akkoord ging met de door de Commissie gekozen rechtsgrondslag. Het EP verzocht de Commissie een nieuw voorstel voor te leggen, gebaseerd op

CNSD (HvJ 18-06-1998, Zaak C-35/96)

Italië heeft een tariefafspraak van douane-exporteurs gelegaliseerd in de vorm van een wet. Deze regeling valt onder artikel 81 EG verdrag. De CNSD (douanevereniging) heeft in strijd ermee gehandeld. Hoewel het verdrag slechts betrekking heeft op het gedrag van ondernemingen en niet op wettelijke of bestuursrechtelijke maatregelen van de lidstaten, volgt niettemin uit artikel 10 EG verdrag dat de lidstaten geen maatregelen, zelfs niet van wettelijke of bestuursrechtelijke aard, mogen nemen of handhaven, die het nuttig effect van de op de ondernemingen toepasselijke mededingingsregels ongedaan kunnen maken.

Dit is met name het geval, indien een lidstaat de totstandkoming van met artikel 101 VWEU strijdige mededingingsregelingen oplegt of stimuleert dan wel de werking ervan versterkt of aan zijn eigen regeling het overheidskarakter ontneemt door de verantwoordelijkheid voor het nemen van besluiten tot interventie op economisch gebied aan particuliere marktdeelnemers over te dragen.

Commissie v Duitsland (Volkswagen I) (HvJ zaak C-112/05, 23/10/2007)

Casus

Op 4 maart 2005 heeft de Commissie beroep tegen de Bondsrepubliek Duitsland ingesteld. De Commissie meende dat de Volkswagenwet een beperking van het vrije kapitaalverkeer en van de vrijheid van vestiging vormde. De uit 1960 stammende Volkswagenwet schrijft o.a. voor dat een individuele aandeelhouder van Volkswagen niet meer meer dan 20% van het stemrecht mag uitoefenen, ongeacht de grootte van het belang. De Commissie stelde dat drie bepalingen in de Volkswagenwet directe investeringen kunnen ontmoedigen en dus een beperking van het vrije kapitaalverkeer in de zin van artikel 56 EG vormen.

Hof van Justitie

Het Hof oordeelde dat de drie bepalingen van de Volkswagenwet waartegen bezwaar werd gemaakt, elk afzonderlijk schending van het vrije kapitaalverkeer vormden. Het Hof wijst erop dat de Volkswagenwet, als uitdrukking van de wetgevende bevoegdheid van de staat, een nationale maatregel vormt. De in

Commissie tegen Verenigd Koninkrijk (wijn/bier) (HvJ 27-02-1980, Zaak 170/78)

Relevant artikel

Artikel 95 EEG-verdrag.

Casus

In het Verenigd Koninkrijk wordt op licht mousserende, uit verse druiven bereide wijn, een verhoudingsgewijs hogere belasting geheven dan op bier. De commissie stelt een beroep in tegen het Verenigd Koninkrijk omdat zij vindt dat op deze manier er oneerlijke concurrentie is, nu het in het Verenigd Koninkrijk gebrouwen bier minder belast wordt. Dat zou betekenen dat door de hoge fiscale last op wijn, wijn geen alternatief kan zijn voor het in het Verenigd Koninkrijk gebrouwen bier. Zij is van mening dat het Verenigd Koninkrijk hiermee  de verplichtingen van artikel 95, tweede alinea EEG-verdrag niet nakomt.

Uitspraak

Partijen hebben beide onderzoek gedaan en informatie verstrekt aan het Hof. Op basis van deze informatie is het Hof tot de overtuiging gekomen dat wijnen die wegens hun prijs het meest met de nationale bierproductie concurreren,

HvJ 11-03-1986, 121/85, nr. 1007

Onderwerp

Een prejudiciële beslissing over de uitlegging van de artikelen 36 en 234 EEG-verdrag.

Casus (feiten)

Bij beschikking van 30 november 1984 heeft the High Court of Justice van Engeland een aantal prejudiciële vragen gesteld over de uitlegging van artikelen 36 en 234 EEG-verdrag teneinde te bepalen of de nationale douanewetgeving in overeenstemming is met het Gemeenschapsrecht. 

Bij een douanecontrole op de luchthaven kwam men tot de ontdekking dat er een aantal goederen van sexuele aard waren ingevoerd. De douane beschouwde deze goederen als ‘aanstotelijke of ontuchtige voorwerpen’, waarvan de invoer in het Verenigd Koninkrijk is verboden krachtens de nationale wetgeving. 

Conegate was van mening dat de verbeurdverklaring van de goederen inbreuk maakte op artikel 30 EEG-verdrag, zonder dat dit kon worden gerechtvaardigd uit hoofde van openbare zedelijkheid in de zin van artikel 36 van het Verdrag. Conegate haalde een eerdere uitspraak van

Casus

Italië heeft in 1962 de particuliere ondernemingen die elektriciteit produceren en distribueren bij wet genationaliseerd (verplichte overdracht aan de Staat). Een aandeelhouder van één van die genationaliseerde ondernemingen vecht in een procedure voor een Italiaanse rechter de rechtmatigheid van die nationalisatie aan, onder andere met een beroep op het EEG-verdrag. De Italiaanse rechter verzoekt het Hof van Justitie van de EEG om het EG-oprichtingsverdrag op dit punt uit te leggen. Het Hof doet dit in een zogenaamde prejudiciële beslissing (art. 177 EG-oprichtingsverdrag, inmiddels art. 267 VWEU).

HvJ

Het Hof overweegt dat het EEG-verdrag voorrang heeft boven het nationale recht van de lidstaten. Het EEG-verdrag heeft een eigen rechtsorde in het leven geroepen, die bij haar inwerkingtreding van rechtswege (automatisch) in de rechtsordes van de lidstaten is opgenomen. Hierin onderscheidt het EEG-verdrag zich van gewone internationale verdragen. De eigen rechtsorde heeft tot gevolg dat lidstaten niet tegen Europese

C-453/99 Courage

Dit betreft een verwijzing naar het Europees Hof van de Court of Appeal (England & Wales) voor een prejudiciële beslissing over de uitlegging van artikel 85 EG-Verdrag (thans art. 81 EG), in het daar aanhangige geding tussen Courage Ltd en Bernard Crehan .In 1991 Crehan sloot een cafe-eigenaar twee 20-jarige huurcontracten met IEL (het bedrijf van Courage) die een verplichting tot aankoop van Courage oplegden(een brouwerij bedrijf). Crehan moest een vast minimumbedrag van bepaalde bieren kopen en IEL stemde in om gespecificeerd bier te leveren aan de huurder van Courage, voor de prijs zoals die op de prijslijst stond.

In 1993 deed Courage, verzoekster in het hoofdgeding, een beroep tot de betaling

bij Crehan voor 15 266 GBP wegens onbetaalde leveringen van bier. Crehan betwistte het argument dat de afnameverplichting strijdig was met artikel 85 van het Verdrag. Hij vorderde schadevergoeding in reconventie.

Crehan stelde dat

C-282/10 Dominguez - Arrest

Feiten

De richtlijn 2003/88/EG betreffende de organisatie van de arbeidstijd verplicht de lidstaten, de maatregelen te treffen die noodzakelijk zijn opdat aan alle werknemers jaarlijks een vakantie met behoud van loon van ten minste vier weken wordt toegekend. Mevrouw Domínguez heeft in november 2005 een ongeval gehad op het traject tussen haar woning en haar arbeidsplaats. Hierdoor was zij van 3 november 2005 tot en met 7 januari 2007 met ziekteverlof. Zij claimde via de Franse rechter 22,5 vakantiedagen over die periode, die haar werkgever, het Centre informatique du Centre Ouest Atlantique („CICOA”), haar had geweigerd.

Ook vorderde zij een schadevergoeding van € 1970. Domínguez voerde aan dat het ongeval op het traject tussen haar woning en haar werk een arbeidsongeval was waarvoor de regeling voor arbeidsongevallen geldt. Voor de berekening van haar vakantie met behoud van loon moet volgens haar het tijdvak waarin de arbeid onderbroken is na een ongeval op

Feiten

De Europese Commissie had deze procedure aangespannen tegen België, vanwege een Waals afvaldecreet waarin de invoer van afvalstoffen uit zowel andere Belgische Gewesten als uit andere lidstaten werd verboden.

Het Waalse gewenst in België had een volledig verbod in het leven geroepen om vreemd afval te laten opslaan, storten of lozen. De Europese Commissie startte een procedure tegen België wegens schending van de artikelen art. 28 en 30 EG-Verdrag. De Belgische Staat rechtvaardigde de belemmeringen van het vrije verkeer van afvalstoffen door zich te beroepen op de dwingende vereiste van milieubescherming. 

Hof van Justitie

Het Hof stelt dat afvalstoffen goederen zijn als zij over grens worden vervoerd teneinde onderwerp te vormen van handelstransacties, zoals dat van recycling of verwijdering. Daarnaast maakt het Hof onderscheid tussen gevaarlijke afvalstoffen en niet gevaarlijke afvalstoffen. In het geval van gevaarlijke afvalstoffen is Richtlijn 84/631 inzake grensoverschrijdende overbrenging van toepassing. De Richtlijn

Dansk Industri (HvJ 19-04-2016, Zaak C-441/14)

Feiten

De aanleiding voor deze uitspraak is een zaak uit Denemarken tussen een werknemer en een particuliere werkgever en de betaling van een vertrekvergoeding bij ontslag.

De Deen Rasmussen, die destijds 60 jaar was, werd na vele jaren in hetzelfde concern te hebben gewerkt, in mei 2009 ontslagen door zijn werkgever. Normaliter hebben werknemers in Denemarken recht op een speciale ontslagvergoeding om zodoende de herintreding te bemoedigen. Hierop is echter een uitzondering gemaakt in de wet. De werknemer kan geen aanspraak maken op de ontslagvergoeding als hij bij vertrek 60 jaar oud is, en als hij al recht had op een door de werkgever betaald ouderdomspensioen.

In de EU kennen wij echter een verbod op de leeftijdsdiscriminatie. Dit vinden we terug in de Richtlijn 2000/78 inzake discriminatie bij arbeid en beroep. De richtlijnen gelden echter niet tussen twee particulieren, zoals werknemers en

Deborah Lawrie-Blum (HvJ 03-07-1986, zaak 66/85)

Feiten

I.c. gaat het om de Britse Deborah Lawrie-Blum. Zij slaagde aan het staatsexamen voor leraar aan het hoger onderwijs in Duitsland. Hierna wilde zij een stage volgen. Dan zou zij een tweede staatsexamen kunnen doen. Uiteindelijk zou dit leiden tot een loopbaan als docent. De toegang tot de stage werd echter geweigerd vanwege haar Britse nationaliteit. Hierdoor zou zij dus nooit als leraar in Duitsland kunnen werken.

In de procedure die volgt moet het Hof van Justitie zich buigen over de vraag of een kandidaat-leraar die stage loopt, kan worden gezien als EU werknemer (als hij dit doet als ambtenaar en ook een vergoeding krijgt voor de stage).

Hof van Justitie

Het Hof stelt dat er moet worden gekeken naar de objectieve criteria die kenmerkend zijn voor de arbeidsverhouding. Bij een EU werknemer geldt dat gedurende een bepaalde tijd voor een

Defrenne (HvJ 08-04-1976, Zaak 43/75)

Casus

I.c. gaat het om een zaak tussen Gabrielle Defrenne, voormalig stewardess, wonende te Brussel, en de Belgische Luchtvaartmaatschappij NV Sabena, in een prejudiciële beslissing inzake de uitleg van artikel 119 EEGVerdrag,

Artikel 119 bevatte het beginsel van gelijke beloning voor mannelijke en vrouwelijke werknemers. Dit betreft het verbod van discriminaties in wettelijke bepalingen of collectieve arbeidsovereenkomsten, alsmede in geval van ongelijke beloning van mannelijke en vrouwelijke werknemers voor gelijke arbeid wanneer deze in een zelfde (particuliere of openbare) onderneming of dienst wordt verricht.

Defrenne werkte sinds de jaren 50 als stewardess bij Sabena. In 1968 werd zij op non actief gesteld omdat zij de leeftijd van 40 jaar had bereikt (deze leeftijdgrens was aangegeven in haar contract). Voor mannelijke collega´s gold dit niet. 

Defrenne begon een juridische procedure om gelijkheid te eisen omtrent de ongelijke verloning. 

Hof van Justitie

Het Europees Hof van Justitie oordeelde dat de lidstaten, door ondertekening van het verdrag en dus van

Digital Righs Ireland Ltd (HvJ 08-04-2014, Gevoegde zaken C-293/12 & C-594/12)

I.c. gaat het om de gevoegde zaken C-293/12 en C-594/12 Digital Rights Ireland en Seitlinger en betreft de geldigheid van de EU-richtlijn die de bewaarplicht regelt van klantgegevens van telecomaanbieders ten behoeve van politie- en veiligheidsdiensten (richtlijn 2006/24/EG).

De High Court of Ireland (Ierland) en het Verfassungsgerichtshof (Grondwettelijk Hof, Oostenrijk) hadden prejudiciele vragen gesteld aan het Europese Hof. In Ierland betrof het een geschil tussen Digital Rights Ireland Ltd (die tot doel heeft de burgerrechten en de mensenrechten te bevorderen en te beschermen, met name op het gebied van de moderne communicatietechnologieën) en de Ierse Staat. In Oostenrijk ging het om drie beroepen die respectievelijk waren ingesteld door de Kärtner Landesregierung, Michael Seitlinger en 11 130 verzoekers die betogen dat de Oostenrijkse wet op de telecommunicatie strijdig is met de Oostenrijkse grondwet.

De Europese richtlijn 2006/24/EG zou

Diego Cali (HvJ 18-03-1997, Zaak C-343/95)

Milieu - inspectie in een haven is een taak van algemeen belang die behoort tot de kerntaken van de staat op het gebied van de bescherming van het marinemilieu. Wegens de aard en het doel en de regels waaraan zij zijn onderworden, komen dergelijke inspectiewerkzaamheden dan ook neer op het uitoefenen van prerogatieven inzake de bescherming van het milieu. Dit zijn typisch overheidsprerogatieven. Zij hebben geen economisch karakter dat de toepassing van de mededingingsregels van het verdrag zou kunnen rechtvaardigen.

Feiten

I.c. gaat het om een schadeclaim van Stichting EnergyClaim (e.a.) tegen de Nederlands Staat wegens het niet uitkomen van de verwachtingen rond de energielabel-markt. Bedrijven uit de energiebesparingsbranche hadden zich verenigd in deze claim tegen de Staat.

De Stichting EnergyClaim stelt een vordering in namens meer dan 75 gedupeerde ondernemingen uit de energiebesparingsbranche. Volgens EnergyClaim heeft de Nederlandse Staat in strijd gehandeld met het Europees recht en/of art. 6:162 BW doordat de EPBD richtlijn (2002/91/EG en vervangen door 2010/13/EU) niet correct is geïmplementeerd in de Nederlandse wet.

Volgens EnergyClaim had de Staat eerst met subsidieregelingen een vraagmarkt gecreëerd waarna al deze betrokken ondernemingen bedrijfsactiviteiten hebben afgestemd. Zo hebben zij investeringen gedaan en zijn zij lange termijnverplichtingen aangegaan. In 2007 heeft de Staat een energielabel ingevoerd, maar volgens EnergyClaim voldoet dit niet aan de Richtlijn 2002/91. De Staat stelt daarentegen dat de vereiste (Europese) relativiteit en dat

Elisabeta Dano tegen Jobcenter Leipzig (HvJ 11-11-2014, zaak C-333/13)

Onderwerp

Vrij verkeer van personen en uitsluiting van EU burgers van uitkeringen krachtens verordening 883/2004

Casus

Elisabetha Dano en haar zoon zijn Roemenen die in Duitsland wonen en een verblijfsverklaring van onbeperkte duur hebben. Dano heeft geen opleiding en kan geen Duits lezen of schrijven. Zij is dan ook werkloos en wil graag een uitkering voor werkzoekenden ontvangen. Zij ontvangt daarnaast kindergeld en een toeslag van bureau jeugdzorg. Zij heeft tweemaal om deze uitkering verzocht en deze is tweemaal afgewezen. Tegen de tweede weigering is zij in beroep gegaan bij het Socialgericht Leipzig. Deze heeft de zaak geschorst en het hof verzocht een aantal prejudiciële vragen te beantwoorden.

Hof van Justitie

De rechter vraagt het hof van justitie over de uitleg van verordening 883/2004. Hij wil weten of deze verordening toelaat dat niet economisch actieve burgers van andere lidstaten

Familiapress (HvJ 26-06-1997, Zaak C-368/95)

Een Oostenrijkse uitgever heeft bij het Handelsgericht in Wenen een vordering ingediend tegen een Duitse uitgever tot beëindiging van het in Oostenrijk publiceren van een blad, waarin een prijsvraag was opgenomen. Volgens Oostenrijks recht (wet inzake oneerlijke mededinging, hierna te noemen "UWG") geldt een algeheel verbod op de aanbieding van deelname aan een loterij in de schrijvende pers. Het Handelsgericht stelt dat deze bepaling een beperking van het intracommunautaire handelsverkeer zou kunnen vormen. Dit valt onder meer af te leiden uit het feit dat een dergelijk verbod (of een maatregel van gelijke werking) niet in het Duitse recht is te vinden. Dus stelt het Handelsgericht het Hof van Justitie de navolgende prejudiciële vraag.

Is een nationale wettelijke bepaling van lidstaat A, inhoudende een verbod op distributie in die lidstaat van een door een in lidstaat B gevestigde ondernemer uitgegeven tijdschrift - waarin opgenomen

Factortame (HvJ 10-07-1989, Zaak C-213/89)

In dit arrest staat het samenwerkingsbeginsel van artikel 10 EG centraal. De nationale rechter moet rechtsbescherming voor justitiabelen verzekeren.

Aan de volle werking van gemeenschapsrecht wordt afgedaan wanneer een rechter die uitspraak moet doen in een door gemeenschapsrecht beheerst geding, door een regel van nationaal recht wordt belet voorlopige maatregelen te gelasten ter verzekering van de volle werking van de uitspraak die moet worden gedaan over het bestaan van de rechten waarop krachtens het gemeenschapsrecht beroep wordt gedaan. Deze regel van nationaal recht moet dan buiten toepassing worden gelaten.

Federcoopesca (HvJ (het Gerecht) 07-07-2015, Case T-312/14)

Feiten

I.c. gaat het om de EG Verordening tot vaststelling van een communautaire controleregeling die de naleving van de regels van het gemeenschappelijk visserijbeleid moet garanderen.

De Europese Commissie houdt zicht op eventuele onregelmatigheden en de naleving van de regels betreffende het gemeenschappelijk visserijbeleid.

Op 17 december 2012 heeft de Europese Commissie de Italiaanse Republiek ervan in kennis gesteld dat zij onregelmatigheden had vastgesteld die afbreuk deden aan de naleving van bepaalde regels van het gemeenschappelijk visserijbeleid. Het ging hier om de regels betreffende de visserij op over grote afstanden trekkende vissoorten in de Middellandse Zee. Hierna volgde een administratief onderzoek. Aangezien de Commissie meende dat het administratieve onderzoek niet had geleid tot de opheffing van de onregelmatigheden, heeft zij met de Italiaanse autoriteiten een voorstel voor een actieplan uitgewerkt.

Hierna hebben verzoeksters, Federazione nazionale delle cooperative della pesca (Federcoopesca), Associazione

Fidum finanz (HvJ 03-10-2006, Zaak C-452/04)

Relevante artikelen

Artikelen 49 en 56 EG-verdrag

Casus

Fidium finanz is een vennootschap waarvan de zetel en het hoofdbestuur gevestigd zijn in St. Gallen, Zwitserland. Zij verstrekt kredieten aan buiten Zwitserland gevestigde cliënten. Het gaat vooral om in Duitsland wonende personen, zo’n 90% van de verstrekte kredieten gaat naar Duitsland. De kredieten worden via een vanuit Zwitserland beheerde website aangeboden. Fidum finanz beschikt echter niet over een vergunning om in Duitsland banktransacties en financiële diensten te verrichten. Fidium Finanz vindt dit de vrijheid van kapitaal, als bedoeld in artikel 56 EG-verdrag beperkt. Het gerecht in Frankfurt stelt voor uitlegging van dit artikel prejudiciële vragen aan het Hof.

Uitspraak

Met het verzoek dient de rechter te beantwoorden of het bedrijfsmatig verstrekken van kredieten een dienstverrichting is, en of die activiteit onder artikel 49 en volgende en/of binnen de werkingssfeer van de artikelen 56

Foto Frost (HvJ 22-10-1987, Zaak 314/85)

Casus

Fotofrost, een bedrijf dat zich bezighoudt met de in- en uitvoer van fotografische artikelen, is gevestigd in de BRD. De prismakijkers van Fotofrost, afkomstig uit de DDR, moesten ingevoerd worden in de BRD. Op een gegeven moment kreeg Fotofrost een navordering van invoerrechten ten aanzien van die prismakijkers. Omdat de goederen oorspronkelijk uit de DDR kwamen, had de douane ze aanvankelijk ingeklaard met vrijstelling van invoerrechten. Na een controle was Hauptzollamt Lübeck-Ost van oordeel dat Fotofrost wel invoerrechten aan de douane was verschuldigd. Aangezien Fotofrost voldeed aan de voorwaarden van artikel 5 lid 2 Verordening nr. 1697/79, hoefde de bevoegde autoriteit niet over te gaan tot navordering van het bedrag, gezien het hier ging om een vergissing van de douane die de belastingschuldige zelf redelijkerwijs niet kon ontdekken en hij dus te goeder trouw heeft gehandeld. Gezien het feit dat Fotofrost

Fratelli Constanzo (HvJ 22-06-1989, Zaak C-103/88)

Relevante artikelen

Artikel 29 lid 5 van richtlijn 71/305/EEG van de Raad

Casus

In dit arrest gaat het om de vierde vraag. Met de vierde vraag moet worden beantwoord of een overheidsinstantie, daarmee ook bedoeld een gemeentelijke instantie, evenals de nationale rechter, verplicht is om artikel 29 lid 5 van richtlijn 71/305/EEG van de Raad toe te passen en bepalingen van nationaal recht die daarmee niet verenigbaar zijn, buiten toepassing te laten.

Uitspraak

In eerdere uitspraken heeft het Hof genoemd dat in alle gevallen dat wanneer de bepalingen van een richtlijn inhoudelijk gezien onvoorwaardelijk en voldoende nauwkeurig zijn, particulieren zich voor de nationale rechter op die bepalingen kunnen beroepen tegenover de Staat. Wanneer er door de staat is verzuimd de richtlijn binnen de juiste termijn om te zetten naar nationaal recht of dit op een onjuiste wijze is gedaan. In de hiervoor

Gebhard (HvJ 30-11-1995, zaak C-55/94)

Onderwerp

Onderscheid vestiging en diensten, ‘rule of reason’.

Relevante artikelen

In dit arrest staan art. 49 en 57 VWEU centraal.

Casus

Gebhard is een advocaat met de Duitse nationaliteit en mocht zich Rechtsanwalt noemen.

Hij oefent zijn beroepsactiviteit uit in Italië, eerst als advocaat in een advocatenkantoor en daarna in zijn eigen kantoor. Met betrekking tot zijn eigen kantoor wordt hem verweten dat hij zich onterecht als ‘avvocato’ heeft uitgegeven. Hij staat namelijk niet ingeschreven bij de Consiglio dell’ Ordine. Gebrard verzoekt vervolgens om deze inschrijving, nu hij een beroepsstage van 10 jaar in Italië heeft gelopen en hij ook daadwerkelijk een diploma heeft, maar hier wordt formeel niet over geoordeeld. Gebhard wordt geschorst. Tegen deze beide besluiten stelt hij beroep in. In deze procedure rijzen een aantal prejudiciële vragen die worden voorgelegd aan het Hof.

Rechtsvraag

Wat is het onderscheid tussen het

Golden Shares KPN en TPG (Commissie tegen Nederland) (HvJEG 28-09-2006, Zaken C-282/04 en C-283/04)

Onderwerp

Strijd met het vrije verkeer van kapitaal en vestiging, door bijzondere aandelen in KPN en TPG te handhaven.

Casus

Volgens de Commissie zijn de bijzondere aandelen een beperking van het vrij verkeer in kapitaal ex art. 56 lid 1 EG. De speciale rechten welke aan de aandelen zijn verbonden, zijn volgens haar onevenredig.

Volgens de Nederlandse regering vormen de aandelen in kwestie geen belemmering voor het vrij kapitaalverkeer, omdat zij niet vallen onder ‘staatsmaatregelen’ als in art. 56 lid 1 EG, omdat ze geen invloed hebben op het verkrijgen van aandelen in die vennootschappen, omdat zij investeerders of investeringen niet ontmoedigt. M.b.t. het bijzondere aandeel in TPG wordt aangevoerd dat dit een dwingende reden van algemeen belang is, omdat het gaat om een universele postdienst.

Het Hof

Art. 56 lid 1 EG verbiedt

Grad (HvJ 06-10-1970, Case 9/70)

Niet slechts verordeningen, maar ook richtlijnen en beschikkingen kunnen rechtstreekse werking hebben. Artikel 249 EG sluit dat niet uit.

Het is in strijd met de dwingende werking die in artikel 249 EG aan een beschikking wordt toegekend, indien in beginsel wordt uitgesloten dat een daarbij opgelegde verplichting kan worden ingeroepen door personen op wie zij betrekking heeft. De werking van een beschikking is niet identiek aan een verordening, maar dat neemt niet weg dat het resultaat, het op een beschikking in rechte een beroep kunnen doen, hetzelfde kan zijn als dat waartoe een rechtstreeks toepasselijke bepaling van een verordening leidt. In ieder afzonderlijk geval zal aan de hand van de aard, opzet en bewoordingen van het voorschrift moeten worden bepaald of er rechtstreekse werking toekomt.

Groupement des Cartes Bancaires (HvJ 11-09-2014, Zaak C-67/13)

Rechtsoverwegingen

Ro. 79 en 79.

Uitspraak

Volgens de Commissie waren de vergoedings- en tariefregelingen omtrent uitgifte betaalkaarten bewust in het voordeel van de grote banken en in het nadeel van nieuwe toetreders. De samenwerking tussen de belangrijkste Franse banken was in strijd met het kartelverbod.

Er is alleen sprake van een overtreding van een kartelverbod indien uit een eerste analyse blijkt dat een afspraak tussen ondernemingen de concurrentie in voldoende mate verstoort. Is hier geen blijk van, dan moeten de gevolgen van de afspraak eerst grondig worden onderzocht.

Een strekkingsbeding kan dan ook niet zomaar zonder nader onderzoek worden aangenomen.

Behalve dat een gedraging negatieve gevolgen voor de concurrentie “kan hebben” (T-Mobile), is voortaan vereist dat de gedraging de concurrentie in voldoende mate (lees: merkbaar) verstoort. Strekkingsbedingen die dan ook niet “merkbaar” zijn in de markt, blijven buiten het kartelverbod.

Hansestadt Lübeck (HvJ 21-12-2016, Zaak C-524/14)

Feiten

I.c. gaat het om een zaak tussen de Europese Commissie tegen Hansestadt Lübeck over vermeende staatsteun. De luchthaven van Lübeck werd tot eind 2012 geëxploiteerd door Flughafen Lübeck GmbH. Dit was tot eind 2005 voor 100% in handen van de stad Lübeck. Hierna is het een periode mede in handen geweest van een Nieuw-Zeelandse onderneming. De luchthaven van Lübeck is later verkocht aan een ander bedrijf.

De stad was dus aanvankelijk eigenaar van de luchthaven. Echter na de privatisering van deze luchthaven is het risico gelopen dat een nationale rechter de terugvordering gelast van de steun die was verleend tijdens de periode waarin die overheidsinstantie de onderneming bezat die eigenaar was van de luchthaven.

In de loop van 2007 heeft de Commissie een onderzoeksprocedure geïnitieerd. Omdat er mogelijkerwijs sprake was geweest van staatssteun (art. 107 lid 1 VWEU) waardoor de onderzoeksprocedure

Humanplasma GmbH tegen Oostenrijk (HvJ 09-12-2010, Zaak C-421/09)

Casus

In deze zaak is het volgende aan de orde. Oostenrijk heeft een nationale regeling die de invoer en het in de handel brengen van bloed en bloedbestanddelen verbiedt die zijn verkregen uit bloeddonaties waarvoor een vergoeding is betaald. De grond voor problemen in deze zaak was dat ook Oostenrijk ook bloeddonaties tegenhield voor welke een onkostenvergoeding was betaald (zoals vervoer en tijdens de transfusie geven van kleine versnaperingen). In sommige landen wordt wel degelijk een onkostenvergoeding betaald. Humanplasma GmbH, die inderdaad een vergoeding betaalt, maakt bezwaar tegen de nationale regeling. De regeling belemmert de intracommunautaire handel op een niet te rechtvaardigen wijze. 

Rechtsvraag

Het Hof van Justitie krijgt de vraag of een dergelijke regeling in strijd is met artikel 28 en artikel 30 EG. 

HvJ

Vast staat dat een regeling zoals in deze zaak aan de orde de intracommunautaire handel kan

HvJ EU 15 oktober 1987, C-222/86 (Heylens) - Arrest

Onderwerp

Kwaliteit van nationale rechtsgangen

Relevante wetsartikelen en beginselen

Artikel 48 EEG-Verdrag, vrij verkeer van werknemers.

Casus

In Frankrijk is er een diploma nodig voor de toegang tot het beroep voetbaltrainer. Dit kan gaan om een binnenlands diploma van voetbaltrainer of een gelijkwaardig erkend buitenlands diploma. Heylens woont in België en bezit een Belgisch diploma van voetbaltrainer. Een Franse voetbalclub werft hem aan als trainer. Zijn Belgische diploma werd door Frankrijk om niet-gemotiveerde redenen niet erkend. Aangezien Heylens het beroep van voetbaltrainer bleef uitvoeren werd hij voor het gerecht gedaagd. Het gerecht twijfelde of een dergelijke regeling verenigbaar is met het vrije verkeer van werknemers. Daarom werd aan het HvJ EU een prejudiciële vraag voorgelegd, namelijk de vraag of een dergelijke regeling een belemmering vormt van de artikelen 48-51 van het EEG-Verdrag inzake het vrije verkeer van werknemers.

De

Internationale Handelsgesellschaft (HvJ 17-12-1970, Zaak 11/70)

Het verdragsrecht vindt zijn oorsprong in een autonome rechtsbron. Wil het zijn communautaire karakter niet verliezen en de rechtsgrondslag van de Gemeenschap niet in gevaar brengen, dan mag in rechte geen beroep op een hiermee strijdige nationale rechtsregel worden gedaan. Zelfs als een handeling van de Gemeenschap strijdt met de grondrechten die in een land (lidstaat) gelden, doet dit aan de rechtsgeldigheid niet af.

Irish Beef (HvJ 20-10-2008, Zaak C-209/07)

Relevant artikel

Artikel 81 EG-verdrag

Casus

In 1998 werd er een rapport naar buiten gebracht over de rundvleessector, dezelfde conclusies werden in 1999 bevestigd door een ingestelde werkgroep van het ministerie van landbouw en voedselvoorziening. In overeenstemming met deze conclusies hebben de tien belangrijkste verwerkers het BIDS opgericht. BIDS heeft een ontwerprationalisatieplan voorbereid waar onder meer in staat dat de verwerkingscapaciteit moet worden verlaagd met ongeveer 25%. BIDS wilde deze doelstellingen verwezenlijken door overeenkomsten die tussen de ondernemingen die de markt moeten verlaten en ondernemingen die op de markt zullen blijven. De vraag is of een dergelijke overeenkomst in strijd is met artikel 81 EG-verdrag.

Uitspraak

De vraag die moet worden beantwoord is of een dergelijke overeenkomst vanuit artikel 81 lid 1 EG-verdrag aanzienlijke gevolgen kan hebben voor het handelsverkeer tussen lidstaten en moet een dergelijke afspraak dan worden beschouwd als daartoe

Jany (HvJ 20-10-2001, Zaak C-268/99)

Relevante artikelen

Artikelen 59 en 60 EEG-verdrag.

Casus

Het gaat om zes verzoekers, waaronder Jany, die zich in Nederland hebben gevestigd op basis van de vreemdelingenwet. Zij werken alle zes als raamprostituees in Amsterdam. Ze hebben alle zes verblijfsvergunningen aangevraagd met als doel het verrichten van arbeid als zelfstandige prostituees. De aanvragen zijn door de staatssecretaris afgewezen. Zij hebben bezwaar ingediend en deze zijn ongegrond verklaard omdat prostitutie een verboden activiteit is thans geen maatschappelijke aanvaarde vorm van arbeid en het daarom niet kan worden beschouwd als regelmatige arbeid of als vrij beroep. Mag een dergelijk besluit hierop berusten?

Uitspraak

Prostitutie is niet in alle lidstaten verboden. Toch wordt het in de meeste lidstaten geduld en zelfs gereglementeerd, ook in Nederland. In die omstandigheden mogen autoriteiten niet op grond van de moeilijkheden die zij  ondervinden definitief aannemen dat elke activiteit van dien aard

Jego-Quere (HvJ 01-04-2004, zaak C-263/02P)

Feiten

Jégo-Quéré was een Frans vissersbedrijf dat ten zuiden van Ierland op wijting viste. De Europese Commissie nam in 2001 een verordening aan waarin voor de vangst in bepaalde gebieden de minimummaaswijdte van de visnetten werd vastgesteld. Omdat de visnetten van Jégo-Quéré niet aan deze minimumwijdte voldeden, werd het bedrijf aanzienlijk gedupeerd.
Jégo-Quéré vocht de verordening aan bij het Gerecht, door zich te beroepen op de vernietigingsactie van artikel 230 EG-Verdrag. Dit artikel geeft particulieren niet de mogelijkheid een verordening te kunnen aanvechten. Het Gerecht was echter, op grond van een redenering waarin het recht op toegang tot de rechter een belangrijke rol speelde, wel bereid de zaak te behandelen. Omdat de Commissie het hiermee niet eens was, legde het de zaak in een hogere voorziening voor aan het Hof van Justitie.

Hof van Justitie

Het Hof stelde het volgende “De voorwaarde

Onderwerp

Verkoopmodaliteiten, maatregel van gelijke werking.

Relevant artikel

Dit arrest draait om art. 34 VWEU.

Casus

Keck en Mitouard staan terecht omdat zij kun producten verkopen tegen een lagere prijs, dan hun daadwerkelijke inkoopprijs. Deze wederverkoop met verlies wordt door de Franse wet verboden. Keck en Mitouard beroepen zich echter op de vrij verkeerbepalingen uit het Werkingsverdrag. Deze situatie heeft aanleiding gegeven tot het stellen van een prejudiciële vraag aan het Hof.

Rechtsvraag

Moet de betreffende Franse wetgeving die wederverkoop met verlies verbiedt, gezien worden als een maatregel van gelijke werking als

Köbler (HvJ 30-09-2003, Zaak C-224/01)

Casus

Köbler meent, als gewoon hoogleraar in Oostenrijk, recht te hebben op een bijzondere anciënniteittoelage, welke wordt toegekend na vier jaar de anciënniteittoelage te hebben ontvangen en 15 jaar de functie van hoogleraar te hebben vervuld aan Oostenrijkse universiteiten of hogescholen.

Köbler meent dat de regel van 15 jaar dienstverband bij een Oostenrijkse universiteit een ongerechtvaardigde discriminatie oplevert. Köbler meent aanspraak te maken op de bijzondere anciënniteittoelage, aangezien hij de vereiste 15 jaar dienstverband wel heeft verricht indien de jaren diensttijd aan universiteiten van andere lidstaten werden meegeteld.

Het Verwaltungsgerichtshof stelt een prejudiciële vraag. In de tussentijd wees het Hof een ander arrest met een beslissing die positief uitviel voor Köbler. Echter het Verwaltungsgerichtshof verwierp, in strijd met deze uitkomst, het beroep van Köbler. Het Verwaltungsgerichtshof noemde als grond dat de toelage een premie voor trouwe dienst vormt die een afwijking van de

Kohll v. Union des caisses de maladie (HvJ 28-04-1998, zaak C-158/96)

Relevante artikelen

Art 49 EG, art 50 EG

Casus

De Luxemburgse Kohll is verzekerd bij een Luxemburgse (staats-)verzekeringsmaatschappij. Een in Luxemburg gevestigde arts heeft de verzekeringsmaatschappij verzocht om toestemming te verlenen voor een orthodontische behandeling van Kohlls minderjarige dochter in Duitsland. Dit verzoek is afgewezen op de grond dat de voorgenomen behandeling niet spoedeisend was en ook in Luxemburg kon worden verleend.

In Luxemburg is er een regeling die bepaalt dat  verzekerden behoudens in geval van spoedeisende hulp wegens een ongeval in het buitenland of een aldaar optredende ziekte, zich uitsluitend na voorafgaande toestemming van het bevoegde sociale-zekerheidsorgaan in het buitenland mogen laten behandelen of zich mogen wenden tot een buitenlandse zorginstelling of leverancier van hulpmiddelen.

Rechtsvraag

Is deze nationale regeling in strijd met de artikelen 49 en 50?

HvJ

Het Hof blijkt ook voor het dienstenverkeer

Kraaijeveld (HvJ 24-10-1996, Zaak C-72/95)

De Nederlandse rechter vraagt enerzijds of de artikelen 2 lid 1 en 4 lid 2 MER Richtlijn dienen te worden uitgelegd dat, indien een Lidstaat in zijn nationale uitvoeringswetgeving onjuiste specificaties of criteria als bedoelt in art. 4 lid 2 heeft vastgesteld voor een project genoemd in bijlage II, er een verplichting ingevolge art. 2 lid 1 bestaat om dit project aan een milieu-effectreportage te onderwerpen, indien deze een ‘aanzienlijk milieu-effect met name gezien de aard, omvang en ligging’ als bedoeld in lid 1 kan hebben. Het HvJEG besluit dat indien de grenzen zijn overschreden en de nationale bepalingen derhalve buiten toepassing moeten worden gelaten, de instanties van de Lidstaat binnen het kader van hun bevoegdheden alle maatregelen dienen te treffen, die nodig zijn om te verzekeren dat de projecten worden onderzocht om vast te stellen of zij aanzienlijke milieu-effecten kunnen hebben en,

Krizan (HvJ EU 15-01-2013, Zaak C-416/10)

Een nationale rechter is ex artikel 267 VWEU (ook dan) verplicht ambtshalve een prejudiciële vraag te stellen wanneer de zaak na de vernietiging van zijn eerste beslissing en terugverwijzing door de constitutionele rechter van de betrokken lidstaat aan hem wordt voorgelegd en hij op grond van een nationaal voorschrift verplicht is om bij zijn beslissing de rechtsopvatting te volgen van die constitutionele rechter:

• het feit dat partijen in het hoofdgeding voor de verwijzende rechter geen vraag van Unierecht hebben opgeworpen, verzet zich er niet tegen dat de verwijzende rechter zich tot het Hof wendt;
• het bestaan van een nationale procedureregel doet niet af aan de bevoegdheid van de nationale rechterlijke instanties om het Hof prejudiciële vragen te stellen wanneer zij twijfels koesteren over de uitleg van het Unierecht;
• een regel van nationaal recht op grond waarvan het rechtsoordeel van een hogere

Laval un Partneri (HvJ 18-12-2007, Zaak C-341/05)

Casus

In deze zaak betrof het de bouw van een school in Vaxholm (Zweden) door een bedrijf uit Letland; Laval un Partneri. Laval rekruteerde haar eigen werknemers in Letland, die tijdelijk ter beschikking werden gesteld voor de bouw van de school. De werknemers werden volgens een Letse cao betaald. Laval weigerde een cao met de Zweedse bond af te sluiten of tot een bestaande Zweedse cao toe te treden. Ook weigerde de onderneming de in Zweden gangbare lonen te betalen. Toen de onderhandelingen tot niets hadden geleid, zetten de Zweedse bonden Laval onder druk door middel van een blokkade van de bouwplaats. Het een en ander resulteerde in een faillissement voor de Letse bouwonderneming.

Het Europese Hof van Justitie moest hierna uitspraak doen over o.a. de vraag of en in hoeverre collectieve actie door vakbonden is toegestaan als dit een belemmering

Luisi en Carbone (HvJ 31-01-1984, gevoegde zaken 286/82 en 26/83)

Relevante artikelen

Artikel 67 EEG-verdrag en artikel 106 EEG-verdrag

Casus

In deze zaak zijn twee zaken van Italiaanse ingezetenen gevoegd. De twee inwoners van Italie werden boetes opgelegd omdat zij deviezen (buitenlands geld) voor gebruik in het buitenland hadden gekocht voor een hogere tegenwaarde in Italiaanse lire dan op dat moment door de Italiaanse wetgeving was toegestaan. Beide betwisten zij de geldigheid van de Italiaanse regelgeving door te stellen dat de bepalingen onverenigbaar zijn met het gemeenschapsrecht.

Luisi verklaarde dat zij de deviezen had uitgevoerd in verband met een toeristische reis naar Duitsland en Frankrijk met het oog op een geneeskundige behandeling in Duitsland. Carbone verklaart dat hij de deviezen gebruikt heeft voor een toeristisch verblijf van drie maanden in Duitsland. Beide betogen ze dat de beperking op de uitvoer van deviezen, namelijk betaalmiddelen die voor toerisme of

Magill (HvJ 06-04-1995, Gevoegde zaken C-241/91 en C-242/91)

Casus

Ten tijde van dit arrest konden de meeste woningen in Ierland in ieder geval yes televisiezenders ontvanger. RTE1 en RTE2, verzorgd door RTE, die een wettelijk monopolie bezit op nationale radio- en televisie-uitzendingen in Ierland. In het Verenigd Koninkrijk bestaat een duopolie van BBC en IBA voor de verzorging van de nationale televisie-uitzendingen. Op het ogenblik van de feiten was op de Ierse en Noord-Ierse markt geen enkele wekelijks verschijnende alomvattende tv-gids verkrijgbaar. Elk tv-station gaf een tv-gids uit waarin uitsluitend zijn eigen programma' s werden vermeld, en maakte op grond van de Ierse en de Britse wetgeving aanspraak op auteursrechtelijke bescherming van zijn wekelijkse programmaoverzichten, teneinde publicatie ervan door derden te verhinderen. TP, RTE en BBC volgden met betrekking tot de verspreiding van hun programmaoverzichten het navolgende beleid. Zij voorzagen dagbladen en tijdschriften op aanvraag kosteloos van hun

Mangold (HvJ 22-11-2005, Zaak C-144/04)

Casus

De heer Mangold, toen 56 jaar, sloot in juni 2003 een arbeidsovereenkomst met advocaat Helm voor een bepaalde periode. De Duitse wetgeving stelt dat met oudere werknemers alleen arbeidsovereenkomsten voor bepaalde tijd zijn toegestaan. Tijdens de omzettingsperiode van de richtlijn betreffende gelijke behandeling in arbeid en beroep, wijzigde men de leeftijdsgrens voor oudere werknemers van 58 naar 52 jaar.

Het gaat hier dus om een leeftijdsgrens in een Duitse wettelijke maatregel van nationaal werkgelegenheidsbeleid. Deze maatregel hield in dat geen rechtvaardiging voor een arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd nodig was als deze werd gesloten met werknemers van 52 jaar en ouder. De reden voor de Duitse wetgever was verlaging van de bescherming van deze werknemers met als doel hun arbeidsparticipatie te vergroten. De heer Mangold was van mening dat zo’n verlaging van bescherming o.a. in strijd is met het verbod op discriminatie naar

Marshall (HvJ 26-02-1986, Zaak 152/84)

Een lidstaat die de door een richtlijn voorgeschreven uitvoeringsmaatregelen niet tijdig heeft getroffen, kan het feit, dat hij zijn verplichtingen voortvloeiend uit die richtlijn niet is nagekomen, niet tegenwerpen aan particulieren. Verder kan een particulier, ongeacht in welke hoedanigheid de staat optreedt, overheid of werkgever, zich op een richtlijn beroepen tegenover de staat. In beide gevallen gaat het er immers om, dat de staat geen voordeel heeft van zijn miskenning van het gemeenschapsrecht.

Mary Carpenter (HvJ 11-07-2002, Zaak 60/00)

Artikelen

Art. 49 EG, 8 lid 1 EVRM

Onderwerp

Vrij verkeer van personen

Casus

De Philipijnse Mary Carpenter is gehuwd met een Engelsman. Zij verblijft in het Verenigd Koninkrijk ook nadat haar vergunning verlopen is en zij het land moet verlaten. Nationale wetgeving bevat een bepaling, inhoudende dat een persoon die geen Brits onderdaan is uit het Verenigd Koninkrijk kan worden gezet.

Ze beroept zich op art. 49 EG. Scheiding van Mary en haar man zou schade berokkenen aan het hun toekomende recht op ´family life´, ex art. 8 lid 1 EVRM. Met het verzoek haar het land te laten verlaten wordt dus een inbreuk op dit recht gemaakt. Van uitzonderingen die gemaakt kunnen worden als het belang van de openbare orde in het geding is, is hier geen sprake.

Hof

De man van Mary is dienstverrichter in het Verenigd Koninkrijk. Hij

Meilicke, Case C-83/91

Vermeend misbruikelijke koppelverkoop kan objectief gerechtvaardigd worden. Hier werd de koppeling geacht verder te gaan dan hetgeen noodzakelijk was en deze ertoe strekte de machtspositie te versterken door afnemers economisch nog afhankelijker te maken.

Weliswaar kan het aanvaardbaar zijn dat een onderneming met een machtspositie onder bepaalde omstandigheden met verlies verkoopt, maar niet ingeval zij op uitschakeling zijn gericht. Ofschoon het communautaire mededingingsrecht erkent dat een onderneming met een machtspositie het recht heeft om haar commerciële belangen te verdedigen, staat het geen gedragingen van die onderneming toe die juist dienen ter versterking van die machtspositie en tot misbruik ervan leiden. In het bijzonder verbiedt artikel 102 VWEU een onderneming met een machtspositie een concurrent uit te schakelen door een prijsconcurrentie die niet berust op mededinging op basis van kwaliteit.

Bij het bestaan van negatieve (semi-)brutomarges, verkregen door van de verkoopprijs de directe variabele kosten of

Melloni Tampere European Council (HvJ 26-02-2013, Zaak C-399/11)

Casus

Dit verzoek is ingediend in het kader van een geding tussen S. Melloni en het Spaanse Ministerio Fiscal over de tenuitvoerlegging van een Europees aanhoudingsbevel dat door de Italiaanse autoriteiten is uitgevaardigd ter uitvoering van de tegen hem bij verstek uitgesproken veroordeling tot een gevangenisstraf.

De verzoeker, Stefano Melloni, is een Italiaan die in 1993 in Spanje is veroordeeld tot overlevering aan Italië. Hij wordt verdacht van onregelmatigheden waarvan hij het zelf niet wist dat dit strafrechtelijk vervolgd zou kunnen worden (hij meende dat deze alleen civielrechtelijke aansprakelijkheid tot gevolg zouden hebben). Hij beloofde vrijwillig naar Italië te zullen teruggaan en werd op borgtocht vrijgelaten (voor 5 miljoen peseta’s). Hij nam echter de benen en ging niet richting Italië. Omdat hij dus was verdwenen kon hij niet aan de Italiaanse autoriteiten worden overgeleverd.
In maart 1997 is hij bij

Metro 1 (HvJ 25-10-1977, Case 26/76)

De in het VWEU gestelde voorwaarde dat de mededinging niet wordt vervalst, gaat uit van het bestaan van een werkzame mededinging (‘workable competition’) op de markt, dat wil zeggen: de mate van mededinging die noodzakelijk is voor de naleving van de fundamentele vereisten en het bereiken van de doelstellingen van het VWEU, in het bijzonder de totstandbrenging van een markt met soortgelijke voorwaarden als een interne markt. Dit vereiste gaat ervan uit dat de aard en intensiteit van de mededinging kunnen variëren naar gelang van de betrokken producten of diensten en de economische structuur van de betrokken marktsectoren. Prijsconcurrentie is van groot belang en kan dan ook nooit volledig kan worden uitgeschakeld, maar is toch niet de enige doeltreffende vorm van mededinging en evenmin die vorm van mededinging waaraan onder alle omstandigheden absolute voorrang moet worden verleend.

Selectieve verkoopsystemen vallen buiten artikel

Micheletti (HvJ 07-07-1992, Zaak C-369/90)

Casus

Voor afloop van die periode van zes maanden verzocht Micheletti de Spaanse autoriteiten om afgifte van een definitieve verblijfskaart voor EG-onderdanen, teneinde zich als tandarts in Spanje te kunnen vestigen. Nadat dit verzoek en vervolgens ook het administratief beroep waren afgewezen, heeft Micheletti een beroep in rechte ingesteld bij de verwijzende rechter, strekkende tot nietigverklaring van de beschikking van de administratie, tot erkenning van zijn recht op een verblijfskaart voor EG-onderdanen teneinde zich als tandarts te kunnen vestigen, en tot afgifte van een verblijfskaart voor zijn gezinsleden. 

De weigering van de Spaanse administratie was gebaseerd op artikel 9 van het Spaans burgerlijk wetboek, dat in geval van dubbele nationaliteit en indien geen van beide de Spaanse nationaliteit is, voorrang geeft aan de nationaliteit van het land waar de belanghebbende vóór zijn komst naar Spanje zijn gewone verblijfplaats had. In het geval van

Relevant artikel

Artikel 263 VWEU

Casus

Deze zaak betrof een beschikking van de Commissie betreffende de niet-opneming van Triclosan in de lijst van de Europese lijst van additieven, die kunnen worden gebruikt bij de vervaardiging van kunststof materialen en voorwerpen bestemd om met levensmiddelen in contact te komen. Het beroep is ingesteld door twee ondernemingen die het betrokken additief gebruikten voor de vervaardiging van hun producten. Als gevolg van deze beslissing van de Commissie, is het niet langer toegestaan om Triclosan gebruik in levensmiddelen. In het kader van gedelegeerde bevoegdheden is aan het besluit van de Commissie uitvoering gegeven.

HvJ

Het Hof geeft een definitie van "rechtstreeks geraakt',

Mitteldeutsche Flughafen tegen Europese Commissie (HvJ 19-12-2012, zaak C-288/11)

Onderwerp

Staatsteun, begrippen ‘onderneming’ en ‘economische activiteit’

Casus

Luchthaven Leipzich wordt geëxploiteerd door Flughafen Leipzich-Halle (hierna: LFH), een dochteronderneming van Mitteldeutsche Flughafen (heirna: MF), waarvan de aandelen in handen zijn van de deelstaten Sachsen en Sachsen-Anhalt en de steden Dresden, Leipzich en Halle. Pakketbezorger DHL sloot met FLH een overeenkomst om haar vrachthub van Brussel naar Leipzig-Halle te verplaatsen. Op grond van deze overeenkomst moest FLH een nieuwe landingsbaan aanleggen die zou worden gefinancierd met een kapitaalinjectie van 350 miljoen euro door de publieke aandeelhouders van in MF en FLH. Ter zekerheid heeft de Freistaat Sachsen een patronaatsverklaring voor FLH en DHL afgegeven waarin zij de financiële levensvatbaarheid van FLH garandeert. Duitland heeft deze overeenkomst aangemeld bij de Europese Commissie. Deze besloot dat de kapitaalinjectie wel verenigbaar was met de gemeenschappelijk markt, maar dat de patronaatsverklaring en onbeperkte garanties

Molkerei–Zentrale (HvJ 03-04-1968, Zaak 28/67)

Er worden twee prejudiciële vragen gesteld:

1. Handhaaft het Hof een eerdere uitspraak met betrekking tot de interpretatie van art. 110 VWEU als zijnde het produceren van directe effecten en individuele rechten die de nationale hoven moeten beschermen?

2. Kan art. 110 VWEU individuen het recht geven teneinde voor nationale hoven af te dwingen dat hoewel de nationale wetgeving nog niet is aangepast, zij toch hetzelfde kan worden behandeld als ware de wet is aangepast?

Hof

De doelstelling van het EEG-verdrag is een gemeenschappelijke markt in het leven te roepen. Dit impliceert dat het verdrag niet een overeenkomst is die alleen tussen de verdragsluitende staten wederkerige verbintenissen doet ontstaan. De gemeenschap is een nieuwe rechtsorde waarbij de staten hun soevereine rechten hebben beperkt. Het gemeenschapsrecht brengt voor particulieren niet slechts verplichtingen mee, maar strekt er ook toe hun rechten

Mostaza Claro (HvJ 26-10-2006, Zaak C-168/05)

Casus

Het geschil speelt tussen mevrouw Mostaza Claro en het Centro Movil Milenium. Inhoud van het geschil gaat over de niet- nakoming van een overeenkomst inzake mobiele telefonie. Omdat in het contract was geregeld dat men gebruik zou maken van een arbitrageprocedure werd deze gestart. Hoewel Mostaza Claro inhoudelijk verweer voerde is zij niet opgekomen tegen de vermeende nietigheid van het arbitrageprocedure. Daarnaast heeft zij niet afgezien van het gebruik van de arbitrageprocedure. Uiteindelijk werd vonnis gewezen in de procedure en daartegen kwam zij op bij de burgerlijke rechter omdat zij het vonnis nietig wilde laten verklaren. Daar kreeg zij te horen dat nietigverklaring slechts mogelijk was wanneer de arbitrageovereenkomst nietig is of wanneer het vonnis in strijd is met de openbare orde. Mostaza Claro doet een beroep op Richtlijn 93/13/EEG betreffende oneerlijke bedingen in consumentenovereenkomsten.

Rechtsvraag

Zorgt de richtlijn er in

Murat Dereci (HvJ 15-11-2011, Zaak C-256/11)

Onderwerp

Verzoek om een prejudiciële beslissing - Burgerschap van de Unie - Verblijfsrecht van staatsburgers van derde landen die familielid zijn van burgers van de Unie - Weigering op grond dat recht op vrij verkeer van burger niet is uitgeoefend - Mogelijk verschil in behandeling ten opzichte van burgers van de Unie die recht op vrij verkeer hebben uitgeoefend

Casus

De vijf verzoekers, alle onderdanen van derdewereldlanden, willen wonen in Oostenrijk met zijn/haar Oostenrijkse familielid. Geen van de familieleden van verzoekers heeft zijn/haar recht op vrij verkeer binnen de Unie uitgeoefend. De aard van de familieband, de huidige woonplaats en de regelmaat van de eerste binnenkomst in Oostenrijk

O en B tegen Minister voor Immigratie, Integratie en Asiel (HvJ 11-04-2014, Zaak C-456/12)

Feiten

I.c. werd het verblijfsrecht geweigerd in een geval waarin de EU burger terugkeerde naar zijn lidstaat na verblijven van korte duur met het betrokken familielid in een ander lidstaat.

O., die de Nigeriaanse nationaliteit heeft, is in 2006 gehuwd met een Nederlandse en heeft tussen 2007 en 2010 in Spanje geleefd. In die periode heeft de echtgenote van O. twee maanden met hem in Spanje verbleven en heeft zij daar haar vakanties met hem doorgebracht.

B., die de Marokkaanse nationaliteit bezit, heeft vanaf 2002 in Nederland samengewoond met zijn Nederlandse partner. In 2005 is hij in België gaan wonen in een door zijn partner gehuurd appartement. Deze heeft elk weekend doorgebracht bij B. in België. In april 2007 is B. naar Marokko vertrokken en in juli 2007 is hij met de Nederlandse gehuwd.

Omega Spielhallen (HvJ 14-10-2004, zaak C-36/02)

Casus

Het gaat hier om een prejudiciële vraag, ingediend door het Duitse Bundesverwaltungsgericht in de procedure van Omega Spielhallen- und Automatenaufstellungs-GmbH tegen Oberbürgermeisterin der Bundesstadt Bonn. Het verzoek betreft de uitleg van de artt. 49 EG t/m 55 EG en 28 EG t/m 30 EG (oa. 56 VWEU: vrij verkeer van goederen en diensten).

Het Duitse bedrijf Omega biedt lasersport aan in Bonn. De politieautoriteit van Bonn had Omega een verbodsbeschikking opgelegd, omdat in het bedrijf "het doden van mensen zou kunnen worden gesimuleerd”. Dit deed de autoriteit op grond van een artikel van de politiewet Nordrhein-Westfalen. Het bezwaarschrift en hoger beroep van Omega werd afgewezen. Hierna heeft Omega bij het Bundesverwaltungsgericht beroep ingesteld en voerde

Opinie A-G Jacobs in Zaak C-50/00P UPA (21-03-2002)

Feiten

I.c. gaat het om de conclusie van Advocaat-Generaal F.G. Jacobs van 21 maart 2002 in de zaak C-50/00 P (Unión de Pequeños Agricultores/Raad en Commissie). Unión de Pequeños Agricultores, een beroepsvereniging van kleine Spaanse landbouwondernemingen, heeft beroep ingesteld tegen de beschikking van het Gerecht van eerste aanleg waarbij haar beroep strekkende tot gedeeltelijke nietigverklaring van een verordening betreffende de gemeenschappelijke ordening der markten in de sector oliën en vetten, waaronder de markt van olijfolie, is verworpen. Het Gerecht heeft dit beroep als niet-ontvankelijk aangemerkt, omdat de leden van de vereniging niet individueel werden geraakt door de bepalingen van de betrokken verordening.

De vraag staat centraal of een particulier die niet individueel wordt geraakt door de bepalingen van een verordening, beroep tot nietigverklaring kan instellen, enkel en alleen omdat het recht op een daadwerkelijke rechtsbescherming zulks vereist, omdat er geen

Outokumpu Oy (HvJ 02-04-1998, Zaak C-213/96)

Relevante artikelen

Artt. 9, 12 en 95 EG-Verdrag.

Casus

Een Finse elektriciteitsmaatschappij, die vanuit Zweden elektriciteit in Finland invoert, ontvangt van het regionale douanekantoor te Helsinki een belastingaanslag ter zake van deze ingevoerde elektriciteit. De op een Finse wet gebaseerde aanslag bestaat uit een basisbelasting van 1,3 p/k Wh en een aanvullende belasting van 0,9 p/k Wh voor ingevoerde elektrische energie.

De onderneming dient bij de bevoegde rechter een verzoek tot nietigverklaring van de aanslag in, stellende dat deze in strijd is met de artikelen 9 en 12 EG-Verdrag (verbod op heffing van gelijke werking als een douanerecht). Daarnaast was zij van mening (subsidiair) dat de betreffende accijns in strijd was art. 95 EG-Verdrag (discriminatieverbod ter zake van belanstingheffing) en vordert zij verlaging van de aanslag tot het laagste (Finse) accijnstarief. Dit tarief, te weten 0 p/k Wh, geldt voor elektriciteit die

Peterbroeck (HvJ 14-12-1995, Zaak C-312/93)

Feiten

I.c. was er sprake van een geding tussen de vennootschap Peterbroeck en de Belgische Staat. Peterbroeck trad op voor eigen rekening en voor rekening van de Nederlandse vennootschap CBT. Peterbroeck meende dat de Belgische Staat onterecht een belasting voor niet-inwoners had geheven op de inkomsten die CBT van Peterbroeck ontving. Volgens Peterbroeck moest die belasting geheven worden tegen het tarief voor in België gevestigde vennootschappen. Peterbroeck diende daarom een bezwaarschrift in bij de Belasting en voerde aan dat in Nederland gevestigde vennootschappen in België niet zwaarder mogen worden belast dan Belgische vennootschappen die zich in dezelfde situatie bevinden.

Omdat het bezwaar werd afgewezen stelde Peterbroeck een voorziening in bij het Brusselse Hof van Beroep. Peterbroeck voerde toen voor het eerst aan dat het toepassen van een hogere aanslagvoet dan die voor een Belgische vennootschap zou hebben gegolden, strijdig zou zijn met de

Pierre Fabre (HvJ 13-10-2011, Zaak C-439/09)

Een overeenkomst kan slechts onder het verbod van artikel 101 lid 1 VWEU vallen wanneer zij ertoe strekt of tot gevolg heeft dat de mededinging binnen de gemeenschappelijke markt wordt verhinderd, beperkt of vervalst. Uit het alternatieve karakter van deze voorwaarde volgt dat in de eerste plaats moet worden gelet op de strekking van de overeenkomst in verband met de economische omstandigheden waarin zij moet worden toegepast. Wanneer de mededingingsbeperkende strekking van een overeenkomst vaststaat, behoeven de gevolgen daarvan voor de mededinging niet meer te worden onderzocht.

Een contractbepaling heeft de strekking de mededinging te beperken indien na een individueel en concreet onderzoek van de bewoordingen en het oogmerk van deze contractbepaling en de juridische en economische context waarbinnen zij moet worden geplaatst naar voren komt dat deze contractbepaling, gelet op de eigenschappen van de betrokken producten, niet objectief gerechtvaardigd is.

Preussen Elektra (HvJ 15-12-2015, C-379/98)

Casus

PreussenElektra exploiteert in Duitsland meerdere elektriciteitscentrales en een hoogspanningsdistributienet. PreussenElektra levert elektriciteit aan elektriciteitsbedrijven en industriële ondernemingen. Schleswag is een regionaal elektriciteitsbedrijf, dat de elektriciteit voor haar klanten in de deelstaat Schleswig-Holstein nagenoeg uitsluitend van PreussenElektra afneemt. PreussenElektra bezit 65,3 % van de aandelen van Schleswag. De overige 34,7 % zijn in handen van verschillende gemeentelijke overheden van de deelstaat Schleswig-Holstein.

Op grond van het Stromeinspeisungsgesetz is Schleswag verplicht de elektriciteit af te nemen die in haar distributiegebied is geproduceerd uit hernieuwbare energiebronnen, waaronder windkracht. Krachtens deze Duitse wet worden elektriciteitsbedrijven verplicht tot afname van elektriciteit tegen minimumprijzen en daaruit voortvloeiende lasten worden verdeeld tussen deze bedrijven en exploitanten van toeleverende netten.

PreussenElektra vordert van Schleswag terugbetaling van een bedrag van 500 000 DEM, voor het gedeelte van het bedrag dat zij aan Schleswag had betaald ter compensatie van de door de

REWE (HvJ 16-12-1976, Zaak 33/76)

Casus

Twee Duitse importfirma’s voeren appels in vanuit Frankrijk naar Duitsland. Bij deze handel moeten zij inspectiekosten betalen voor de keuring van de appels. Nadat deze kosten door het Hof in een eerder vonnis als strijdig met het EG-verdrag waren verklaard eisen de firma’s het betaalde bedrag plus rente terug. De Duitse beroepstermijn voor dergelijke vorderingen was al verlopen en het verzoek wordt niet ontvankelijk verklaard. In hoger beroep vraag het Bundesverwaltungsgericht zich af of het gemeenschapsrecht in deze ook een rol speelt.

Rechtsvraag

Mag aan een rechtszoekende die een besluit van de nationale overheid dat strijdig is met het gemeenschapsrecht aanvecht bij de nationale rechter een nationaal geldend beroepstermijn worden tegengeworpen?

Hof van Justitie

Het gemeenschapsrecht in zijn huidige stand verbiedt niet dat aan de rechtzoekende die een besluit van een nationaal overheidslichaam bij de nationale rechter aanvecht, wegens strijd met het gemeenschapsrecht, het laten verlopen van volgens het nationale recht

Rottmann (HvJ 02-03-2010, Zaak C-135/08)

Relevante artikelen

Artikel 20 TFEU, artikel 17 EG

Casus

De heer Rottmann, oorspronkelijk een Oostenrijks staatsburger, heeft de Duitse nationaliteit verkregen. De deelstaat Beieren heeft besloten om deze verkrijging met terugwerkende kracht terug te vorderen, op grond van het feit dat zij op onrechtmatige wijze is verkregen, aangezien de heer Rottmann niet had bekendgemaakt dat hij het onderwerp was geweest van een gerechtelijk onderzoek in Oostenrijk. Volgens de Oostenrijkse wet had het feit dat de heer Rottmann de Duitse nationaliteit heeft gekregen, het effect dat hij zijn Oostenrijkse nationaliteit verloor, zonder dat de intrekking van de Duitse nationaliteit het gevolg had dat hij de Oostenrijkse nationaliteit weer

Säger (HvJ 25-07-1991, Zaak C-76/90)

Is het verenigbaar met artikel 59 EEG-verdrag, dat een vennootschap naar Engels recht die in Groot-Brittannië is gevestigd, een vergunning in de zin van het Duitse Rechtsberatungsgestetz behoeft wanneer zij, vanuit haar vestigingsplaats, ten behoeve van derden met het oog op de instandhouding van Duitse commerciële en industriële eigendomsrechten, waarvan de houder op het grondgebied van de Bondsrepubliek zijn gevestigd, het verschuldigd worden van de ter zake verschuldigde taksen bewaakt, de desbetreffende vervaldata aan die derden meedeelt en voor hun rekening deze taksen in de Bondsrepubliek betaalt, terwijl vaststaat dat deze werkzaamheden volgens het recht van veel Lidstaten kan worden verricht zonder dat daarvoor een vergunning noodzakelijk is?

Hof

Artikel 59 E.E.G.-verdrag verzet zich tegen een nationale wettelijke regeling die het een in een andere Lidstaat gevestigde vennootschap verbiedt, ten behoeve van octrooihouders in het binnenland diensten op het gebied van de bewaking

Sanz de Lera (HvJ zaak C-163/94, 14/12/1995)

Feiten

Het Spaanse Hof (Audiencia Nacional) heeft een aantal prejudiciële vragen gesteld over de uitleg van de artikelen 73 B, 73 C, lid 1, en 73 D, lid 1, sub b, EG-Verdrag. Die vragen zijn gerezen in een strafzaak. Sanz de Lera, van Spaanse nationaliteit en wonende in Spanje, werd op 27 oktober 1993 in Frankrijk aangehouden, toen hij met zijn voertuig naar Genève (Zwitserland) reed. Hoewel hij verklaarde dat hij niets had aan te geven, doorzochten de Franse beambten zijn voertuig, waarin zij voor een bedrag van 19 600 000 peseta's aan bankbiljetten ontdekten. Omdat geen vergunning voor de uitvoer van die bedragen was aangevraagd, werd Sanz de Lera voor de Spaanse strafrechter gedaagd en de rechter wendde zich tot het Hof van Justitie met de prejudiciële vragen.

Hof van Justitie

1) De artikelen 73 B, lid 1, en 73

Sayn-Wittgenstein (HvJ 22-02-2010, Zaak C-208/09)

Casus

Op 27 november 2003 deed het Verfassungsgerichtshof (Oostenrijk) uitspraak in een zaak over een situatie die overeenkwam met die van verzoekster in het hoofdgeding. Het Hof oordeelde in die zaak dat het ingevolge het Adelsaufhebungsgesetz, dat constitutionele rang heeft en op dit gebied het gelijkheidsbeginsel ten uitvoer legt, uitgesloten was dat een Oostenrijks staatsburger een achternaam zou kunnen krijgen die een vroegere adellijke titel bevatte op grond van adoptie door een Duits staatsburger die die adellijke titel rechtmatig als deel van zijn naam voert. Oostenrijkse staatsburgers hebben krachtens het Adelsaufhebungsgesetz immers niet het recht om adellijke titels te voeren, hetgeen ook geldt voor titels van buitenlandse herkomst. Dat arrest bevestigde voorts de eerdere rechtspraak volgens welke het Oostenrijkse recht, anders dan het Duitse recht, niet toestaat dat voor de vorming van achternamen verschillende regels gelden naargelang het mannen dan wel vrouwen betreft.

S en G tegen Minister voor Immigratie, Integratie en Asiel (HvJ 11-04-2014, Zaak 457/12)

Feiten

Deze zaak betreft (net als zaak C-456/12) de weigering van de Nederlandse autoriteiten om een verblijfsrecht toe te kennen aan een familielid van Nederlandse staatsburgers. In deze zaak hebben de betrokken burgers van de Unie echter niet met een familielid verbleven in een andere lidstaat dan die waarvan zij de nationaliteit bezitten.

S. heeft de Oekraïense nationaliteit. Zij wenst te kunnen verblijven bij haar schoonzoon, die de Nederlandse nationaliteit heeft. S. betoogt dat zij voor haar kleinzoon zorgt. Haar schoonzoon woont in Nederland maar begeeft zich in het kader van zijn arbeid in loondienst voor een Nederlandse werkgever minstens een keer per week naar België.

G., die de Peruaanse nationaliteit heeft, is in 2009 getrouwd met een Nederlands staatsburger. Laatstgenoemde woont in Nederland, maar werkt in loondienst voor een Belgisch bedrijf. Voor zijn

Societé Technique Minière (HvJ 30-06-1966, Zaak 56/65)

Relevant artikel

Artikel 85 sub 1 EEG-verdrag

Casus

Het gaat om een overeenkomst tussen de firma Maschinenbau Ulm en de firma Societé Technique Minière. In de overeenkomst verbond STM zich om gedurende twee jaar 37 planeermachines van een bepaald type tegen een vastgestelde prijs af te nemen, de belangen van de verkoper in het algemeen te behartigen, een reparatiedienst te organiseren, een complete opslagplaats voor reserveonderdelen in te richten en te onderhouden, volledig te voldoen aan de vraag op het bij overeenkomst vastgestelde gebied en tot slot zonder toestemming van de verkoper geen concurrerende producten af te zetten. Daarvoor in de plaats kreeg zij het alleenverkooprecht voor de bedoelde machines in Frankrijk en overzeese gebieden. Er ontstonden moeilijkheden die volgens STM werden veroorzaakt doordat er op de Franse markt geen kopers te vinden waren voor het type machines dat in de

Schmidberger (HvJ 26-06-2003, Zaak C-112/00)

Onderwerp

Schending gemeenschapsrecht. Vrije verkeer van goederen, art. 30 en 34 VEU.

Casus

In Oostenrijk vond er een demonstratie plaats tegen de vervuiling van het milieu door het toenemende vrachtverkeer in het land. Hierbij werd gedurende 30 uur een belangrijke doorstroomroute geblokkeerd, waardoor het Duitse transport bedrijf Schmidberger gedurende deze periode zijn transporten niet kon vervoeren. Dit zou in strijd zijn met het recht van het vrij verkeer van goederen, welke de interne markt van de gemeenschap moet bevorderen.

Rechtsvragen

1. Is een, door bevoegde autoriteiten goedgekeurde, samenkomst waarvoor een weg voor langere tijd gesloten is een schending van

Simmenthal II (HvJEG 09-03-1978, Zaak 106/77)

Casus

Simmenthal voerde een partij rundvlees in en werd aangeslagen om keuringsrechten te betalen. Simmenthal procedeerde hiertegen stellende dat het hier ging om een verboden heffing van gelijke werking . Via een prejudiciële beslissing van het Hof wordt hij in het gelijk gesteld. De Italiaanse rechter besliste daarop dat de keuringsgelden diende te worden terugbetaald aan Simmenthal. De Italiaanse autoriteiten weigerden dit, waarbij zij zich beriepen op een wet van latere datum dan de direct toepasselijke verdragsbepalingen inzake heffingen van gelijke werking. Daar kwam nog bij dat volgens Italiaans recht een lagere rechter niet de bevoegdheid heeft om een wet in strijd te verklaren met het EG recht- dat mag alleen de hoogste Italiaanse rechter doen. Daarom werden prejudiciële

Siragusa (HvJ 06-03-2014, Zaak C-206/13)

Relevante artikelen

Artikel 17 van het Handvest van de grondrechten van de Europese Unie

Casus

Het gaat tussen Siragusa en de directie van cultureel en landschappelijk erfgoed van Palermo. De verzoeker in het hoofdgeding is eigenaar van een onroerend goed in een landschapsbeschermingsgebied. Hij heeft daarop aanwijzingen aangebracht zonder een van tevoren afgegeven toestemming om die aanwijzingen aan te brengen. Voor die wijziging heeft de Comune Tribia verzocht om een legalisatievergunning waarvoor de directie van cultureel en landschappelijk erfgoed van Palermo eerst toestemming moet geven. De directie heeft op 4 april 2011 een bevel gegeven waarbij Siragusa gelast werd om het terrein in de oorspronkelijke staat te herstellen door alle onrechtmatige verrichte werkzaamheden binnen een termijn van 120 dagen na ontvangst van het bevel omgedaan te maken. Siragusa heeft hiertegen beroep ingesteld. De vraag die opkomt is of artikel 17 van het Handvest

Casus

De interne markt ligt zeer gevoelig in de Franse landbouwsector. In de jaren '90 braken er geregeld protesten uit, waarbij boze Franse boeren geweld en intimidaties niet schuwden. Zo werden Spaanse trucks tegengehouden, chauffeurs mishandeld en producten vernield. De Europese Commissie was van mening dat de Franse autoriteiten te weinig deden om deze acties tegen te gaan. Dit zou schending van het EG-recht betekenen.

Rechtsvraag

Heeft Frankrijk nagelaten om te voldoen aan art. 30 EG jo art. 5 EG en de gemeenschappelijke marktordeningen voor landbouwproducten?

HvJ

De gemeenschapsinstellingen kunnen een lidstaat niet voorschrijven welke maatregelen zij moeten toepassen om het vrij verkeer van goederen op hun grondgebied te verzekeren. Het Hof toetst - rekening houdend met de beoordelingsvrijheid van de lidstaat - slechts of de betrokken lidstaat maatregelen heeft getroffen die geschikt zijn om het vrij verkeer van goederen te garanderen. In casu heeft Frankrijk nagelaten om

Stardust Marine (HvJ 16-05-2002, Zaak C-482/99)

Geen onderscheid mag worden gemaakt tussen de gevallen waarin de steun rechtstreeks door de staat wordt verleend, en de gevallen waarin hij wordt verleend door van overheidswege ingestelde of aangewezen publiek- of privaatrechtelijke beheersorganen. Het gemeenschapsrecht verzet er zich immers tegen dat louter door de oprichting van autonome, met de verdeling van de steun belaste instanties de regels betreffende staatssteun zouden kunnen worden omzeild.

Voordelen kunnen evenwel enkel als ‘steunmaatregelen’ in de zin van artikel 107 lid 1 VWEU

worden beschouwd indien zij rechtstreeks of zijdelings met staatsmiddelen zijn bekostigd.
Het begrip ‘staatsmiddelen’ in artikel 107 lid 1 VWEU omvat alle geldelijke middelen die de overheid daadwerkelijk kan gebruiken om ondernemingen te steunen, ongeacht of deze middelen permanent deel uitmaken van het vermogen van de staat. Dus ook al zijn de bedragen die overeenkomen met een steunmaatregel van de staat, financiële

Tabaksreclamerichtlijn II (HvJ 12-12-2006, Zaak C-380/03)

Casus

Duitsland heeft bij het Hof van Justitie beroep ingesteld tot nietigverklaring van twee artikelen van de richtlijn 2003/33/EG van het Europees Parlement en de Raad van 26 mei 2003 betreffende de onderlinge aanpassing van de wettelijke en bestuursrechtelijke bepalingen van de lidstaten inzake de reclame en sponsoring voor tabaksproducten inzake de reclame en sponsoring voor tabaksproducten in andere media dan de televisie.

Deze twee artikelen verbieden reclame voor tabaksproducten in de pers en andere gedrukte publicaties, in diensten van de informatiemaatschappij en radioprogramma's alsook de sponsoring van zulke programma's door tabaksbedrijven. Enkel publicaties die bestemd zijn voor personen die werkzaam zijn in de tabakshandel en publicaties die afkomstig zijn uit derde landen en die niet hoofdzakelijk voor de communautaire markt bestemd zijn, zijn van dit verbod uitgesloten.

Het beroep van de Bondsrepubliek Duitsland betrof met name formele gronden, zoals de grondslag van de Richtlijn, schending motiverinsplicht, schending van de regels inzake

Trianel (HvJ 12-05-2011, Zaak C-115/09)

Casus

Duitse bestuursrechters zijn er om Duitse burgers te beschermen tegen een tirannie, en die heeft ook veel verdergaande bevoegdheden dan een bestuursrechter in Nederland. De Duitse bestuursrechter kan bijvoorbeeld herschrijven. Als je wordt geraakt in een van je individuele rechten, ben je ontvankelijk. Dat is anders dan het belanghebbende criteria dat er in Nederland wordt gehanteerd. Maar denk eens aan een natuurgebied. Er bestaat een probleem in Duitsland wanneer de Duitse overheid een grote kolencentrale wil plaatsen op een natuurgebied. Een milieuorganisatie is van mening dat dit grootse gevolgen zal hebben voor het natuurgebied en is het hier niet mee eens, zij gaat naar de bestuursrechter en vraagt vernietiging van het besluit van de Duitse overheid. De Duitse bestuursrechter mag hier over oordelen wanneer iemand rechtstreeks in haar belangen wordt geraakt, en hier doet zich het probleem voor. De milieuorganisatie wordt niet

Toufik Lounes (HvJ 14-11-2017, Zaak C-165/16)

Casus

In september 1996 is mevrouw Ormayabal, een Spaans staatsburger, naar het VK gegaan om daar te studeren. Sindsdien is werkt en woont zij daar voltijd. 10 jaar later krijgt zij het Britse staatsburgerschap en ook een Brits paspoort. Zij behield ook haar Spaanse nationaliteit. In 2013 is zij een relatie begonnen met Toufik Lounes, een Algerijns staatsburger, die op met een bezoekersvisum voor zes maanden het Verenigd Koninkrijk was binnengekomen en na het verstrijken van die periode illegaal in het Verenigd Koninkrijk is gebleven. Kort daarna zijn zij voor de wet getrouwd en verblijven ze in het VK. Op 15 april 2014 heeft Lounes de minister van Binnenlandse Zaken op grond van de regeling van 2006 verzocht om afgifte van een verblijfskaart als familielid van een staatsburger van de EER. Als antwoord wordt Toufik op de hoogste gesteld van het feit

Relevant artikel

In dit arrest draait het om art. 102 VWEU.

Casus

United Brands wordt verdacht van het hebben van een machtspositie en is daarvoor door de Commissie veroordeeld. De Commissie heeft vastgesteld dat United Brand een verbod tot doorverkoop van groene bananen heeft opgelegd aan dealers/rijpers die gevestigd zijn in de BLEU, Denemarken, Ierland, Nederland en Duitsland. Ook heeft zij in deze lidstaten onbillijke prijzen toegepast bij gelijkwaardige prestaties en heeft zij voor het verkopen van Chiquita-bananen aan haar klanten in de BLEU, Nederland en Duitsland, onbillijke verkoopprijzen toegepast.

Daarnaast heeft de Commissie vastgesteld dat United Brands haar leveranties van Chiquita-bananen aan de vennootschap Th. Olsen te Valby

Van Binsbergen (HvJ 03-12-1974, Zaak 33/74)

Casus

Deze zaak betreft een situatie waarin de verzoeker een gemachtigde had aangesteld voor de verdediging van zijn belangen. In de loop van de procedure verhuisde de gemachtigde van Nederland naar België. In deze zaak is de bevoegdheid om de verzoeker voor de Centrale Raad van Beroep te vertegenwoordigen betwist op grond van een Nederlandse wettelijke bepaling, In die Nederlandse bepaling staat dat alleen personen die in Nederland zijn gevestigd bij de de Centrale Raad van Beroep kunnen optreden. 

Rechtsvragen

• Staan artikelen 59 en 60 van het EEG-verdrag in de weg aan een nationale bepaling volgens welke alleen op het nationale grondgebied gevestigde personen gerechtigd zijn als procesgemachtigde voor bepaalde rechterlijke instanties op te treden.

• Hebben artikel 59 en 60 EEG-verdrag rechtstreekse werking en scheppen de artikelen rechten voor burgers die kunnen gehandhaafd voor de nationale rechter? 

Casus

In 1960 gold in de Europese Gemeenschap de regel dat lidstaten in het onderlinge verkeer geen nieuwe in- of uitvoerrechten mochten invoeren of bestaande rechten mochten verhogen. Dit had als doel om het vrije verkeer van goederen binnen de EG te stimuleren. De regel was neergelegd in art. 12 van het toenmalige EG-verdrag. Vervoersbedrijf Van Gend en Loos importeerde uit Duitsland in september 1960 goederen, waarover door de belastingdienst 8% invoerrechten werd geheven, terwijl dit volgens Van Gend en Loos maximaal 3% had mogen zijn. Van Gend en Loos maakte een zaak aanhangig voor de zgn. Tariefcommissie, die over dit soort zaken oordeelde.

De Tariefcommissie zag zich geplaatst voor de lastige vraag, of aan bepaalde artikelen van het EG-verdrag directe werking kan worden verbonden. Directe werking brengt met zich mee dat personen (dus ook de rechtspersoon Van Gend en Loos) rechtstreeks een beroep kunnen doen op wetsartikelen

Verkooijen (HvJ 06-06-2000, Zaak C-35/98)

Relevant artikel

Artikel 67 EG-verdrag

Casus

In 1991 was Verkooijen woonachtig in Nederland en in loondienst van een in Nederland gevestigde BV, waarvan de aandelen middellijk worden gehouden door een NV gevestigd en België en aldaar aan de beurs genoteerd. Verkooijen verwierf aandelen in de NV waarvoor hij dividend uitgekeerd kreeg. Daarop werd 25% Belgische bronbelasting ingehouden. In de Nederlandse belastingaangifte heeft Verkooijen het dividend bij zijn belastbare inkomen opgegeven. Omdat dit niet aan het Nederlandse belastingstelsel was onderworpen kreeg Verkooijen een aanslag van de belastinginspecteur. Verkooijen is van mening dat dit niet kan en dient bezwaar in. Uiteindelijk wordt door de staatssecretaris van financiën cassatie ingesteld. Daar stellen ze prejudiciële vragen aan het Hof. Het Hof zal moeten beantwoorden of de richtlijn die toepassing geeft aan artikel 67 van het verdrag in de weg staat aan een dergelijke regel.

Uitspraak

Het Hof

Vlassopoulou (HvJ 17-05-1991, zaak C-340/89)

Feiten

I.c. gaat het om een Griekse advocate Vlassopoulou die is afgestudeerd in Athene en daar toegelaten is tot de balie maar is gevestigd in Duitsland. Zij wilde toegelaten worden tot de balie van Mannheim en Heidelberg en deed hiervoor een beroep op artikel 52. Het Duitse Ministerie weigerde haar vergunning te verlenen tot de uitoefening van het beroep van advocaat. Het Ministerie wees het verzoek af, omdat Vlassopoulou niet de vereiste bekwaamheid had voor toelating tot de advocatuur. Zo had zij bijvoorbeeld de rechtenstudie niet in Duitsland afgelegd. Bovendien, zo stelde het Ministerie, gaf artikel 52 EEG-Verdrag betrokkene niet het recht, op grond van haar in Griekenland verworven beroepskwalificatie haar beroep in Duitsland uit te oefenen. Vlassoupoulou wende zich tot de rechter die de volgende prejudiciele vraag aan het Hof stelde: "Is het in strijd met de vrijheid van vestiging in de

Casus

De twee verzoeksters solliciteerden naar vacatures van maatschappelijk werkster in een strafinrichting. Uiteindelijk werden er twee mannelijke sollicitanten aangesteld, terwijl zij minder goede kwalificaties bezaten. Verzoeksters stelden beroep in tegen de deelstaat Nordrhein-Westfalen wegens discriminatie op grond van geslacht.

Rechtsvraag

Kan discriminatie op grond van geslacht bij een sollicitatieprocedure leiden tot de plicht voor een werknemer om een arbeidsovereenkomst te sluiten? Zo nee, hebben de bepalingen uit richtlijn 76/207/EEG met betrekking tot de sancties die op discriminatie kunnen worden gesteld directe werking? Zo nee, kan de nationale rechter dan tot verdragsconforme interpretatie overgaan?

HvJ

De richtlijn verplicht de discriminerende werkgever niet een arbeidsovereenkomst te sluiten noch

Wells (HvJEG 07-01-2004, Zaak C-201/02)

Wells gaat naast een tot natuurgebied geworden steengroeve wonen, maar deze wordt weer in gebruik genomen. Wells stelt dat geen milieueffectrapportage heeft plaatsgevonden, wat wordt vereist door de mer- richtlijn. Daarop vroeg Wells tot stopzetting van de activiteiten, op grond van ontbreken van een milieueffectbeoordeling. Als dit werd toegekend, zou de vergunninghouder er slechter op worden, waardoor er sprake is van een driehoekssituatie. Kan een particulier zich ten opzichte van de overheid beroepen op een richtlijn, wanneer dit leidt tot rechtspositieverslechtering van andere particulieren? Daarnaast stelt de rechter een vraag over de procesrechtelijke effecten van rechtstreeks werking.

Het Hof

Volgens het Verenigd Koninkrijk zou het recht van een particulier om zich te beroepen op een richtlijn in dit geval inhouden dat de overheid de eigenaren van de steengroeve hun rechten moet ontnemen. Het rechtszekerheidsbeginsel verzet zich ertegen dat richtlijnen particulieren verplichtingen opleggen. Richtlijnen

Wouters (HvJ 19-02-2002, Zaak C-309/99)

Advocaten oefenen een economische activiteit uit en zijn dus ondernemingen. Een beroepsorganisatie als de Nederlandse Orde van Advocaten is daarmee in beginsel een ondernemersvereniging. De verordende bevoegdheid van de NOVA betreft op zichzelf geen economische activiteit, maar dit wil niet zeggen dat een verordening (‘besluit’) genomen op basis van deze bevoegdheid ‘aan de toepassing van artikel 101 VWEU kan ontsnappen’. Ofschoon de Samenwerkingsverordening aangaande deontologische verplichtingen voor advocaten niet te verwaarlozen gevolgen heeft voor de structuur van de markt voor juridische dienstverlening, en meer in het bijzonder voor de mogelijkheden om het beroep van advocaat tezamen met andere op die markt opererende beoefenaren van vrije beroepen uit te oefenen, kan deze verordening redelijkerwijs noodzakelijk worden geacht ter verzekering van de goede uitoefening van het beroep van advocaat, zoals dat in de betrokken lidstaat is georganiseerd.

Essentie

De verplichtingen omtrent hun beroep opgelegd aan