Relevant artikel

In dit arrest draait het om art. 102 VWEU.

Casus

United Brands wordt verdacht van het hebben van een machtspositie en is daarvoor door de Commissie veroordeeld. De Commissie heeft vastgesteld dat United Brand een verbod tot doorverkoop van groene bananen heeft opgelegd aan dealers/rijpers die gevestigd zijn in de BLEU, Denemarken, Ierland, Nederland en Duitsland. Ook heeft zij in deze lidstaten onbillijke prijzen toegepast bij gelijkwaardige prestaties en heeft zij voor het verkopen van Chiquita-bananen aan haar klanten in de BLEU, Nederland en Duitsland, onbillijke verkoopprijzen toegepast.

Daarnaast heeft de Commissie vastgesteld dat United Brands haar leveranties van Chiquita-bananen aan de vennootschap Th. Olsen te Valby gestaakt heeft.

United Brands betwist de eerste drie punten en meent dat er voor het laatste punt een rechtvaardiging is. Zij gaat dan ook tegen de beslissing van de Commissie in beroep bij het Hof.

Rechtsvraag

Heeft United Brands een machtspositie met betrekking tot de verkoop van bananen en zo ja, kan dan gezegd worden dat zij hier misbruik van heeft gemaakt?

HvJ

Het Hof stelt vast dat voor het bepalen van een machtspositie twee markten een rol spelen, die men gezamenlijk dient te bekijken, namelijk de relevante productmarkt en de relevante geografische markt.

Wanneer men kijkt naar de relevante productmarkt moet er rekening gehouden worden met de bijzondere kenmerken van het betrokken product. Het kernbegrip hierbij is substitueerbaarheid. Je moet kijken of het product vervangbaar is door een ander product. Dat was in casu niet zo. Er was een blijvende vraag naar bananen, ondanks het feit dat er andere verse vruchten op de markt verschenen. De productmarkt is dit geval dus de bananenmarkt.

Vervolgens ga je de geografische markt afbakenen. Hierbij is het kernbegrip homogene concurrentievoorwaarden. Dit houdt in dat de mededingingsvoorwaarden voor het betrokken product op alle plaatsen binnen dit gebied gelijk moeten zijn. In casu bezitten de BLEU, Denemarken, Ierland, Nederland en Duitsland dezelfde homogene concurrentie voorwaarden en dus vormen zij de relevante geografische markt.

Vervolgens legt het Hof de inhoud van een machtspositie uit. Een machtspositie stelt de onderneming in staat de instandhouding van daadwerkelijke mededinging op de relevante markt te verhinderen doordat zij sterk genoeg is zich in belangrijke mate onafhankelijk van haar concurrenten, afnemers en uiteindelijk consumenten te gedragen. Hierbij spelen de kracht en het aantal van de concurrenten een grote rol.

United Brands verkoopt twee keer zoveel bananen als haar sterkste concurrent en zelfs als er nieuwe concurrenten verschijnen dalen haar prijzen niet merkbaar. Concurrenten van United Brands kunnen niet dezelfde productie- en distributiemethoden aanwenden als UB omdat zij daarbij op onoverkomelijke praktische en financiële hinderpalen stuiten. Ook had United Brands hogere prijzen en bleven de klanten bij haar kopen. Dat alles wijst op een machtspositie. Daar is ook misbruik van gemaakt, omdat een aantal afzetkanalen ten nadele van de consumenten wordt beperkt en de handel tussen lidstaten ongunstig wordt beïnvloed.

Het is echter niet nodig dat elke concurrentiemogelijkheid is uitgeschakeld om van een machtspositie op een deelmarkt te kunnen spreken. Wanneer een onderneming haar wederverkopers verbiedt om haar producten op een bepaalde wijze door te verkopen (i.c. niet als de bananen nog groen zijn) dan maakt die onderneming misbruik van haar machtspositie, omdat ten nadele van consumenten de hoeveelheid afzetkanalen wordt beperkt en de handel tussen de lidstaten ongunstig beïnvloed wordt, namelijk door het afgrendelen van nationale markten.

Leerstuk / conclusie

Het Hof geeft in dit arrest de uitleg van het begrip machtspositie uit art. 102 VWEU. Hierbij is het van belang om te kijken naar de relevante productmarkt en de relevante geografische markt. Kernbegrippen hierbij zijn substitueerbaarheid en homogene concurrentievoorwaarden.