Angonese (HvJ 06-06-2000, Zaak C-281/98)

Casus

Angonese, is een Italiaanse onderdaan die in de provincie Bolzano woont. Bolzano is een regio in Noord Italië waar men tweetalig is. Angonese heeft Duits als moedertaal. In augustus 1997 solliciteerde hij naar aanleiding van een vacature bij de Cassa di Risparmio, een particuliere bankinstelling in Bolzano. Een van de voorwaarden om te worden toegelaten, was het bezit van een tweetaligheidsattest (Italiaans/Duits). Zo’n attest wordt door een overheidsdienst afgegeven na een examen dat alleen in Bolzano wordt georganiseerd.

Cassa di Risparmio deelde aan Angonese mee, dat hij niet aan het onderzoek voor de sollicitatieprocedure mocht deelnemen, omdat hij het attest niet had overgelegd.

Angonese heeft de rechter in Bolzano (Pretore di Bolzano) verzocht, de voorwaarde dat hij in het bezit moet zijn van het attest, onwettig te verklaren. Hij acht die voorwaarde van de tweetaligheidsattest immers in strijd met het communautaire beginsel van het vrije verkeer van werknemers en het verbod van discriminatie op grond van nationaliteit (art. 39 EG).

De Pretore di Bolzano ondervraagt het Hof van Justitie over de verenigbaarheid van die voorwaarde met het gemeenschapsrecht. Immers, mag een particuliere bankinstelling een voorwaarde hanteren dat een sollicitant zijn tweetaligheid alleen kan bewijzen met een speciaal attest. De prejudiciële vraag die centraal staat was of het verbod van discriminatie op grond van nationaliteit ook van toepassing is op door particulieren vastgestelde arbeidsvoorwaarden.

Hof Van Justitie

Het beginsel van het vrije verkeer van werknemers houdt in de afschaffing van elke discriminatie op grond van nationaliteit tussen de werknemers van de lidstaten. Het Hof bevestigt vervolgens, dat dit verbod niet alleen van toepassing is op het openbaar gezag, maar ook op particulieren.

Artikel 39 EG verzet zich ertegen dat een werkgever bij werving van personeel, kandidaten de verplichting oplegt hun talenkennis te bewijzen door middel van één enkel diploma dat in één enkele provincie van een lidstaat wordt afgegeven. Zo’n verplichting is namelijk nadelig

voor de onderdanen van andere lidstaten, aangezien iemand die niet in die provincie woont en niet het vereiste diploma (tweetaligheidsattest) kan behalen, dus geen kans maakt op de baan.

Het is onevenredig aan het nagestreefde doel dat het voor een kandidaat voor een betrekking onmogelijk is om de vereiste talenkennis met enig ander middel te kunnen aantonen.

Het Hof onderzocht dus of een door een particuliere werkgever opgelegde verplichting, die het krijgen van een betrekking afhankelijk stelt van het bezit van één enkel diploma, een belemmering van het vrij verkeer van werknemers oplevert. Dit was inderdaad discriminerend omdat andere onderdanen benadeeld werden omdat zij geen mogelijkheid hadden om aan die eis te voldoen. De onmogelijkheid om de talenkennis met een ander middel te bewijzen lijkt het Hof onevenredig aan het doel (nl. bekwaam personeel te kunnen aanwerven). Iemand die niet in die provincie woont, heeft bijna geen mogelijkheden om die kwalificatie te behalen en daardoor de baan dus te krijgen. In die omstandigheden worden niet alleen de Italianen die niet in die provincie wonen, maar vooral de onderdanen van andere lidstaten benadeeld. De  maatregel is daarom discriminerend.

De onmogelijkheid om zijn talenkennis met enig ander middel te bewijzen dan door overlegging van één enkel attest dat alleen in één enkele provincie van een lidstaat kan worden behaald, lijkt het Hof dus onevenredig aan het doel; bekwaam personeel te kunnen aanwerven.

Conclusie: het beginsel van vrij verkeer van werknemers, dat elke discriminatie op grond van nationaliteit verbiedt, is niet alleen op de staat, maar ook op particuliere ondernemingen van toepassing.