Mitteldeutsche Flughafen tegen Europese Commissie (HvJ 19-12-2012, zaak C-288/11)

Onderwerp

Staatsteun, begrippen ‘onderneming’ en ‘economische activiteit’

Casus

Luchthaven Leipzich wordt geëxploiteerd door Flughafen Leipzich-Halle (hierna: LFH), een dochteronderneming van Mitteldeutsche Flughafen (heirna: MF), waarvan de aandelen in handen zijn van de deelstaten Sachsen en Sachsen-Anhalt en de steden Dresden, Leipzich en Halle. Pakketbezorger DHL sloot met FLH een overeenkomst om haar vrachthub van Brussel naar Leipzig-Halle te verplaatsen. Op grond van deze overeenkomst moest FLH een nieuwe landingsbaan aanleggen die zou worden gefinancierd met een kapitaalinjectie van 350 miljoen euro door de publieke aandeelhouders van in MF en FLH. Ter zekerheid heeft de Freistaat Sachsen een patronaatsverklaring voor FLH en DHL afgegeven waarin zij de financiële levensvatbaarheid van FLH garandeert. Duitland heeft deze overeenkomst aangemeld bij de Europese Commissie. Deze besloot dat de kapitaalinjectie wel verenigbaar was met de gemeenschappelijk markt, maar dat de patronaatsverklaring en onbeperkte garanties staatsteun vormden die niet verenigbaar waren met de gemeenschappelijke markt . De commissie gelastte Duitsland daarom deze steun terug te vorderen.

HvJ

MF en FLH gaan in beroep tegen deze beschikking.

Zij voeren aan dat de uitbreiding van luchthaveninfrastructuur geen economische activiteit vormt die binnen de werkingssfeer van het Unierecht valt. De luchthavenexploitant meent dat geen sprake kan zijn van een economische activiteit indien er geen rentabiliteitsperspectieven zijn. Particuliere investeerders kunnen de kosten van een landingsbaan niet vrij afwentelen op de gebruikers omdat luchthavengelden moeten worden goedgekeurd door de bevoegde autoriteiten. De aanleg van infrastructuur zoals een landingsbaan moet daarom noodzakelijkerwijs door openbare lichamen worden gedaan. Er moet daarom een onderscheid worden gemaakt tussen de aanleg en exploitatie van de landingsbaan.

Het hof volgt deze redenering niet:

Onder een economische activiteit wordt verstaan “iedere activiteit bestaande in het aanbieden van goederen of diensten op een bepaalde markt.” Het exploiteren van de luchthaven Leipzich-Halle omvat het aanbieden van luchthavendiensten op de markt voor regionale luchthavendiensten en is daarmee een economische activiteit. Het exploiteren van een nieuwe landingsbaan is deel van deze economische activiteit. De aanleg van de baan mag niet los gezien worden van het latere gebruik van deze baan. Dus is de aanleg van een landingsbaan wel een economische activiteit.

Vervolgens voert de luchthaven aan dat de kapitaalinjectie als bestaande steun moet worden gekwalificeerd, omdat er ten tijde van de vaststelling van het besluit tot uitbreiding van de luchthaven geen markt bestond, aangezien regionale luchthavens geen economische activiteit uitoefenden en niet met andere luchthavens concurreerden. Het gerecht heeft dit argument reeds afgewezen, aangezien volgens het gerecht uit niets zou blijken dat er geen markt was ten tijde van het besluit. Bij het hof vechten de eisers deze stelling aan. Aangezien het Hof echter niet bevoegd is om nieuw feitelijk onderzoek te doen, wordt dit middel niet-ontvankelijk verklaard.

De hogere voorziening wordt afgewezen.