Arbeidstijdenrichtlijn (HvJ 12-11-1996, Zaak C-84/94)

Feiten

I.c. gaat het om een zaak tussen het Verenigd Koninkrijk tegen de Raad van de EU. Het Verenigd Koningrijk heeft een verzoekschrift ingediend bij het Hof (krachtens artikel 173 EG-Verdrag) en verzocht om nietigverklaring van richtlijn 93/104/EG van de Raad van 23 november 1993 betreffende een aantal aspecten van de organisatie van de arbeidstijd. Deze richtlijn is vastgesteld op basis van artikel 118 A EG-Verdrag en reguleert de arbeidstijden ter verbetering van het arbeidsmilieu en de veiligheid en de gezondheid van de werknemers. De richtlijn stelt de minimumvoorschriften vast die geleidelijk zullen worden toegepast, met inachtneming van de in elke van de lidstaten bestaande omstandigheden en technische voorschriften.

Het Verenigd Koninkrijk voert 4 middelen aan: verkeerde rechtsgrondslag van de richtlijn, schending van het evenredigheidsbeginsel, misbruik van bevoegdheid en schending van wezenlijke vormvoorschriften. De belangrijkste vraag was welke artikel van het EG-Verdrag moest worden gebruikt om de arbeidstijdenrichtlijn te kunnen vaststellen? Artikel 118A EG volgens de Raad of artikel 100 of 235 EG volgens het VK? Als VK gelijk zou hebben dan had het veel meer invloed kunnen uitoefenen op het al dan niet aannemen van de richtlijn.

Volgens VK had de EU wetgever in het kader van zijn gedeelde bevoegdheid niet voldoende onderzocht of de betrokken materie grensoverschrijdende aspecten die niet op adequate wijze door nationale maatregelen konden worden geregeld. Het VK meende dat art. 118 A EG-Verdrag (Nu art. 137 EG) had moeten worden uitgelegd aan de hand van het subsidiariteitsbeginsel.

Hof van Justitie

De keuze van de juiste rechtsgrondslag moet worden gebaseerd op objectieve factoren. Het Hof moet dus de werkingssfeer van artikel 118A EG onderzoeken. Het komt dan ook tot een ruime uitleg van de werkingssfeer van artikel 118A.

Het Hof stelt dat artikel 118 A EG-Verdrag in de eerste plaats de lidstaten verantwoordelijk acht om de graad van bescherming van de veiligheid en gezondheid van de werknemer te verzekeren. Echter daarnaast voorziet het in de vaststelling van minimumvoorschriften om door harmonisatie deze doelstellingen te helpen verwezenlijken.

Het Hof oordeelt: “Dienaangaande moet worden vastgesteld, dat artikel 118 A de Raad opdraagt om minimumvoorschriften vast te stellen, teneinde door middel van harmonisatie bij te dragen tot de verwezenlijking van de doelstelling van de verhoging van de graad van bescherming van de veiligheid en de gezondheid van de werknemers, waarvoor op grond van lid 1 van die bepaling in de eerste plaats de lidstaten verantwoordelijk zijn. Zodra de Raad heeft vastgesteld, dat de huidige graad van bescherming van de veiligheid en de gezondheid van de werknemers moet worden verbeterd en dat de op dit gebied bestaande omstandigheden op de weg van de vooruitgang moeten worden geharmoniseerd, is de verwezenlijking van een dergelijke doelstelling door middel van minimumvoorschriften slechts mogelijk door een actie op communautair niveau, die overigens, gelijk in casu, de vaststelling van de noodzakelijke uitvoeringsbepalingen grotendeels aan de lidstaten overlaat.”

Kern

Het VK probeert op grond van een beroep tot nietigverklaring (artikel 173 EG) de Arbeidstijdenrichtlijn onderuit te halen. Het Hof van Justitie heeft verklaard dat Richtlijn 93/104/EG voldoet aan de in artikel 5 van het Verdrag vastgelegde beginselen van subsidiariteit en proportionaliteit.