Bergaderm tegen Commission (HvJ 04-07-2000, Zaak C-352/98)

Feiten

Bergaderm produceerde parafarmaceutische en cosmetische producten. Waaronder Bergasol. Dit was een zonnebrandolie die naast plantaardige olie en filters ook bergamotolie bevat. Bergamotolie bevat bepaalde bestanddelen die potentieel kankerverwekkend zijn. Dit leidde tot wetenschappelijke controverse. In maart 1987 verzocht de Duitse regering de Commissie de maximumconcentratie van bepaalde bestanddelen te beperken. Op 10 juli 1995 stelde de Commissie de aanpassingsrichtlijn vast.

Bergaderm stelde beroep in tegen de Commissie omdat het meende dat de Commissie bij de voorbereiding en de vaststelling van de aanpassingsrichtlijn fouten had gemaakt. Hierdoor had zij grote financiële schade geleden en Bergaderm had haar faillissement moeten aanvragen. Volgens Bergaderm was de richtlijn te beschouwen als een administratieve handeling, aangezien zij uitsluitend betrekking had op het product Bergasol. Zij verweten de Commissie procedurele gebreken, kennelijk onjuiste beoordeling, schending van het evenredigheidsbeginsel, en misbruik van bevoegdheid.

Hof van Justitie

Wat betreft de aansprakelijkheid van de lidstaten voor aan particulieren toegebrachte schade heeft het Hof verklaard, dat het gemeenschapsrecht een recht op schadevergoeding toekent als aan drie voorwaarden is voldaan:

1. de geschonden rechtsregel strekt ertoe aan particulieren rechten toe te kennen,

2. er sprake is van een voldoende gekwalificeerde schending en,

3. er een direct causaal verband bestaat tussen de schending van de op de staat rustende verplichting en de door de benadeelde personen geleden schade.

Om vast te stellen dat een schending van het gemeenschapsrecht voldoende gekwalificeerd is (voorwaarde 2) moet als beslissend criterium worden gehanteerd de kennelijke en ernstige miskenning, door een lidstaat zo goed als door een gemeenschapsinstelling, van de grenzen waarbinnen diens discretionaire bevoegdheid moet blijven. Als de betrokken lidstaat of instelling slechts een zeer beperkte of in het geheel geen beoordelingsmarge heeft, kan de enkele inbreuk op het gemeenschapsrecht volstaan om een voldoende gekwalificeerde schending te doen vaststellen.

Kortom, het is van belang of de geschonden regel beoordelingsvrijheid toekent aan de lidstaat. Als dit niet het geval is, volstaat de inbreuk voor de vaststelling van een 'voldoende gekwalificeerde schending'. Er moet een direct verband tussen de schending van de communautaire verplichting en de schade. De schending van het communautaire recht dient de bepalende oorzaak van de schade te zijn.

Kern

I.c. heeft het Hof van Justitie de gelijkschakeling van de Unierechtelijke aansprakelijkheidsvoorwaarden bevestigd. Bij een onrechtmatige gedraging moet het handelen of nalaten een “voldoende gekwalificeerde schending” vormen van een rechtsregel. Daarnaast moet die er toe strekken om aan particulieren rechten toe te kennen (relativiteitsvereiste). De bepalende maatstaf is een “kennelijke en ernstige miskenning”. Na deze uitspraak geldt niet langer het onderscheid tussen wetgevende en uitvoerende handelingen.