Meilicke, Case C-83/91

Vermeend misbruikelijke koppelverkoop kan objectief gerechtvaardigd worden. Hier werd de koppeling geacht verder te gaan dan hetgeen noodzakelijk was en deze ertoe strekte de machtspositie te versterken door afnemers economisch nog afhankelijker te maken.

Weliswaar kan het aanvaardbaar zijn dat een onderneming met een machtspositie onder bepaalde omstandigheden met verlies verkoopt, maar niet ingeval zij op uitschakeling zijn gericht. Ofschoon het communautaire mededingingsrecht erkent dat een onderneming met een machtspositie het recht heeft om haar commerciële belangen te verdedigen, staat het geen gedragingen van die onderneming toe die juist dienen ter versterking van die machtspositie en tot misbruik ervan leiden. In het bijzonder verbiedt artikel 102 VWEU een onderneming met een machtspositie een concurrent uit te schakelen door een prijsconcurrentie die niet berust op mededinging op basis van kwaliteit.

Bij het bestaan van negatieve (semi-)brutomarges, verkregen door van de verkoopprijs de directe variabele kosten of de gemiddelde variabele kosten, in de zin van de kosten van de geproduceerde eenheid, af te trekken, kan worden aangenomen dat een toegepaste prijs op uitschakeling is gericht.

Een onderneming met een machtspositie heeft er immers slechts belang bij om prijzen beneden de gemiddelde variabele kosten – dat wil zeggen: de kosten die variëren naar gelang van de geproduceerde hoeveelheden – toe te passen, indien zij haar concurrenten wil uitschakelen om vervolgens haar prijzen te kunnen verhogen door te profiteren van haar monopolistische positie, omdat elke verkoop voor haar een verlies oplevert, dat gelijk is aan haar totale vaste kosten – dat wil zeggen: de kosten die constant blijven, ongeacht de geproduceerde hoeveelheden – en ten minste een gedeelte van de variabele kosten van de geproduceerde eenheid. Indien de nettomarge negatief is en de brutomarge positief – dat wil zeggen: indien de prijzen beneden de gemiddelde totale kosten (vaste kosten plus variabele kosten) liggen, maar boven de gemiddelde variabele kosten – deze prijzen als onrechtmatig moeten worden beschouwd, wanneer zij zijn vastgesteld in het kader van een plan dat ten doel heeft een concurrent uit te schakelen. Het tijdvak gedurende hetwelk dergelijke prijzen zijn toegepast als onderdeel van een plan om een concurrent schade te berokkenen, is een factor die in aanmerking moet worden genomen.

Wordt geconcludeerd dat sprake is van misbruik, dan hoeft niet meer specifiek te worden aangetoond dat de betrokken onderneming een redelijk vooruitzicht had om de aldus opgelopen verliezen goed te maken (ook wel ‘recoupment’ geheten).

Van geografische prijsdiscriminatie is sprake wanneer voor verschillende geografische markten verschillende prijzen worden gehanteerd, die in geen verband staan met de marginale transportkosten en specifieke lokale condities, zoals bekendheid met en/of vraag naar het product, ontbreken.