Inleidende opmerkingen over insolventie - Chapter 1

1.1 Faillissement, surseance en schuldsanering

De Faillissementswet is op 1 september 1896 in werking getreden. In de eerste titel wordt het faillissement geregeld, in de tweede de surseance van betaling en – sinds 1998 – in de derde de sanering van schulden van natuurlijke personen, kortweg aangeduid als schuldsaneringsregeling of Wsnp. Het faillissement en de schuldsaneringsregeling leiden tot een algemeen beslag op nagenoeg alle goederen van een schuldenaar ten behoeve van zijn gezamenlijke schuldeisers. Zij zijn gericht op executie en verdeling. Surseance van betaling heeft tot gevolg dat de schuldenaar gedurende enige tijd niet tot betaling van zijn schulden kan worden gedwongen (“moratorium”). Het biedt de schuldenaar gelegenheid om “orde op zaken” te stellen, om na enige tijd zijn schuldeisers wel te kunnen betalen. Surseance van betaling is niet gericht op executie en verdeling. Het doel van surseance van betaling is het sluiten van een akkoord met de schuldeisers over de schullden. Lukt dit niet, dan volgt vaak als nog het faillissement. Door een faillissement wordt men niet schuldenvrij. Is de schuldenaar een rechtspersoon, dan wordt zo’n rechtspersoon na faillietverklaring ontbonden (artikel 2:19 lid 1 sub c BW). De schuldsaneringsregeling biedt natuurlijke personen de kans om na verloop van zekere tijd met een “schone lei” te beginnen. De vorderingen van schuldeisers worden omgezet in natuurlijke verbintenissen en zijn niet langer afdwingbaar (artikel 358 lid 1).

1.2 Verschillende schuldenaren

Natuurlijke personen en rechtspersonen kunnen in staat van faillissement worden verklaard. De schuldsaneringsregeling staat alleen open voor natuurlijke personen, ook indien zij een zelfstandig beroep of bedrijf uitoefenen en daardoor als ondernemer kunnen worden aangemerkt. Met andere woorden, bedrijven zijn uitgesloten van de Wsnp (artikel 284 lid 1). Surseance van betaling wordt niet verleend aan particulieren (artikel 214 lid 4). In de praktijk spreekt men van “failliet”, “gesurseëerde” of “sursiet”.

1.3 De Faillissementswet

In de systematiek van de Faillissementswet kent het faillissement een conservatoire en executoriale fase (vgl. conservatoir en executoriaal beslag van het Wetboek van Burgerlijke Rechtsvordering). Het omslagpunt ligt bij het intreden van de staat van insolventie (artikel 173 lid 1). In de praktijk is dit onderscheid sterk vervaagd. Het begin van het faillissement is het vonnis van faillietverklaring (artikel 1). Het faillissementsbeslag kun je vergelijken met het conservatoir beslag, maar dan namens de gezamenlijke schuldeisers en draagt dus geen executoriale titel. Het faillissementsbeslag en het conservatoir beslag hebben hetzelde karakter, zij zijn beide een middel tot bewaring van rechten. Het faillissementsbeslag fixeert het vermogen van de schuldenaar

Wat houdt een faillissement in? - Chapter 1

Uit welke onderdelen bestaat de Faillissementswet?

Het faillissement wordt geregeld in de Faillissementswet. De Faillissementswet is te verdelen in drie procedures: het faillissement (titel 1), de surseance van betaling (titel 2) en de schuldsaneringsregeling voor natuurlijke personen (titel 3).

De faillissementswet dateert van 1983 en wordt ook wel het monument van Molengraaff genoemd. Bijna honderd jaar bleef de faillissementswet ongewijzigd. Begin deze eeuw werd vervolgens een radicale wijziging voorgesteld. Deze werd van tafel geveegd in 2010 en kort daarna werd een wat meer gematigde herziening voorgesteld. De herziening had een fraudepijler (die inmiddels is geïmplementeerd), een reorganisatiepijler en een moderniseringspijler.

Wat zijn de gevolgen van faillissement en hoe wordt de boedel afgeschermd?

Faillissement is het beslag op het gehele vermogen van de schuldenaar ten behoeve van de gezamenlijke schuldeisers. Het doel van faillissement is het gehele vermogen van de schuldenaar om te zetten in geld en de opbrengst onder de schuldeisers te verdelen. Dit om schuldeisers verhaal te bieden op hun vordering op de schuldenaar. Om dit doel te bereiken wordt er beslag gelegd op een of meer aangewezen goederen van de schuldenaar ten behoeve van een schuldeiser. Of men regelt dit via het faillissement, hierbij verliest de schuldenaar met ingang van de dag waarop zijn faillissement wordt uitgesproken het beheer (economische werkzaamheid) en de beschikking (vervreemden en bezwaren van een goed) over zijn tot het faillissement behorend vermogen (art. 23 Faillissementswet, hierna: Fw), dit gaat naar de curator. Bij het beheer moet je denken aan de normale exploitatie van goederen. Bij beschikken moet je denken aan vervreemden en bezwaren. Het beheer en de beschikking worden ontnomen van de schuldenaar omdat de boedel intact moet blijven om zo zonder hindernissen alles te kunnen verkopen. Daarmee is het voor de curator ook een executoriaal beslag. Officieel vindt